Gazeteci arkadaşım Nuri Çolakoğlu’ndan aldığım mektubu
sizlere özetle iletiyorum:
“Sevgili
Emin Çölaşan, geçtiğimiz 9 Eylül günkü yazında, cevabı 96 yıldır
tartışılan “İzmir’i kim yaktı?” sorusuna cevap arıyordun. Yazını
okuyunca, yayınlanmak üzere hazırlayıp İngilizce çevirisini
yaptırdığımız, bu konuya çok tarafsız ve net bir yanıt verecek bir
çalışma geldi aklıma.
“Vatikan Gizli Arşivleri Işığında Büyük İzmir Yangını” adlı kitap
İzmir’in kurtuluşundan dört gün sonra çıkarılan ve günlerce süren
yangının asırlık sır perdesini aralarken, İzmir’i kim yaktı
sorusuna da belgelerle cevap veriyor.
Kitabı yazanlar iki kişi. Biri Dr. Rinaldo Marmara. Vatikan’ın
Gizli Arşivleri’ne girip orada araştırma yapabilen az sayıda
kişiden biri. Kitabın bir diğer yazarı Bülent Günal ise
gazeteci.
Dr. Marmara savaşın tarafları Türklere de Yunanlılara da eşit
mesafede duran, bu savaşta hiçbir rol almamış, İzmir’deki Katolik
kurum ve kuruluşların mensuplarının günü gününe tuttukları notları
inceleyerek olayı kim çıkarttı, kim ne dedi diye bizi 1922 yılına
götürüyor. Yangını kilisenin ve manastırın çatısına çıkarak
izlemiş.
Kitap Büyük İzmir Yangını üzerine çok çarpıcı belgelerden
oluşuyor. Vatikan ve kilise belgelerine geçmiş olan canlı
tanıklıklar, günlükler, gizli raporlar ve anlatımlar yer alıyor.
Kitapta yer alan belgeler de, fotoğraflar da ilk
kez yayınlıyor. Kitapta 100’ü aşkın orijinal fotoğraf ile
50’yi aşkın belge bulunuyor.
★★★
İtalyanca ve Fransızca belgelere göre Ermeni ve
Yunanlılar, Türk ordusu İzmir’e girmeden önce yangın planları
yapıyordu! Bunu Vatikan Gizli Arşivleri söylüyor. Bir asırdır
söylenen ‘İzmir’i Türkler yaktı’ iddiası bu olayda en tarafsız
arşivleri koruyan Vatikan’daki belgeler ve raporlarla
çürütülüyor.
Hazırladığımız bu kitabı sadece Türkiye için değil, bütün dünya
kamuoyunun dikkatine sunulması için İngilizce’ye de çevirttik. Bu
kitap yayınlandığında sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada yankı
uyandıracağından eminiz. Bu kitap bütün ülkelerin üniversite
kütüphanelerine girecek, İzmir Yangını üzerine araştırma yapan, tez
hazırlamak isteyen öğrenciler bu kitaba da atıfta bulunacak ve
İzmir Yangını meselesi bilinenin aksine çok daha başka noktalara
taşınacaktır.