Atatürk CHP’yi, Padişahlıktan Cumhuriyet’e geçişi,
Meclis’te gerçekleştirmek için kurmuştu.
Nutkun aşağıda alıntıladığım bölümünde, büyük devrimcinin
nasıl bir “zamanlama ve uygulama ustası” olduğu bir kez daha ortaya
çıkıyor.
*** “Muhterem efendiler, her yerde
kuracağım siyasi parti hakkında halk ile uzun konuşmalar
yaptım.
7 Aralık 1922 tarihinde, Ankara basını aracılığıyla, halkçılık
esasına dayalı ve ‘Halk Partisi’ adında siyasi bir parti kurmak
niyetinde olduğumu açıklayarak bu partinin nasıl bir program
izlemesi gerekeceği hakkında bütün vatanperverlerin, bilim ve
teknoloji insanlarının yardım ve katılımlarına başvurmuştum.
Gerek bazı kişilerden aldığım yazılı görüşlerden ve gerek halk ile
fikir alışverişinden çok yararlandım.
Sonunda 8 Nisan 1923 tarihinde, görüşlerimi dokuz ilke olarak
saptadım.
İkinci Büyük Millet Meclisi’nin seçimi sırasında yayınlayıp ilan
ettiğim bu program, partimizin kuruluşuna esas olmuştur.
Bu program, bugüne kadar uyguladığımız ve sonuçlandırdığımız esaslı
bütün konuları kapsıyordu.
Bununla birlikte, programa alınmamış, önemli ve esaslı bazı
sorunlar da vardı. Örneğin, Cumhuriyet’in ilanı, Hilafet’in
kaldırılması, Şer’iye Vekâleti’nin kaldırılması, medreseler ve
tekkelerin kaldırılması, şapka giydirilmesi gibi…
Bu sorunları programa alarak, zamanından önce, cahil ve
mürtecilerin bütün milleti zehirlemeye fırsat bulmalarını uygun
görmedim. Çünkü, bu sorunların, uygun bir zamanda çözülebileceğine
ve milletin sonuçtan memnun kalacağına kesin olarak güveniy...