İki toplum ne zaman birlikte yaşama iradesini yitirir?
Türkler ve Kürtler arasında bir ayrılık iradesi oluşmuş mudur?
***
Bir ülkede, iki toplum arasında aşağıdaki koşulların hepsi veya önemli bir kısmı oluşmuşsa o iki toplumun birlikte yaşama iradesi zayıflar ve zaman içinde yok olur:
1) Dil, din-mezhep, ırk-milliyet gibi kimlikler üzerinden farklılık varsa...
2) Kimlik farklılıkları, dinci/mezhepçi veya ırkçı/milliyetçi çizgide, tutarlı ideolojiler olarak siyaset sahnesine taşınmışsa...
3) Farklı kimlikler üzerinden yabancılaşma/ yabancılaştırma ve düşmanlaşma/ düşmanlaştırma stratejisi uygulanıyorsa...
4) Devletin resmi eğitim dili toplumlara göre farklılık gösteriyorsa...
5) Devletin hukuk düzeni, toplumlara göre farklılık gösteriyorsa (Lübnan örneği)...
6) Toplumlardan biri, devlet nezdinde eziliyor, horlanıyor ve eşit hak ve özgürlüklerden yeterince yararlanamıyorsa...
7) Toplumların aralarında ciddi ekonomik kaynak, üretim, tüketim ve refah düzeyi farkı varsa...
8) Toplumların aralarında kültürel olarak ciddi, eğitim, gelişmişlik, yaşam biçimi farkları varsa...
9) Toplumlar, coğrafi olarak, birbirlerinden farklı ve hatta izole alanlarda yaşıyorlarsa...