Bir iktidarın, bir liderin,
kırılma noktası nedir?
Bir iktidar, bir lider, ne
zaman düşer?
***
Bu sorunun yanıtı Demokrasilerde ve
Diktatörlüklerde farklıymış gibi görünür ama aslında
aynıdır:
Bir iktidarın, bir liderin,
kırılma noktası, onun artık yönetememeye
başladığı noktadır!
Demokrasilerde bu nokta seçimlerde
belirlenir...
Diktatörlüklerde ise, dün Mehmet Ali
Güller’in de yazdığı gibi darbe ya da devrimlerle
sonuçlanır.
***
Kırılma noktasına, yani
yönetememe noktasına geliş Demokrasilerde
aydınlık ve net, diktatörlüklerde ise
karanlık ve karmaşık bir süreçtir:
Demokrasilerde, seçimi kaybeden gider.
Diktatörlüklerde, sorunlar çözülemez hale gelip
halkın memnuniyetsizliği arttıkça, liderin yetkileri arttırılır,
rejim merkezileşir ve sertleşir...
Liderin yetkileri arttırıldıkça, rejim
merkezileşip sertleştikçe, lider hem tek sorumlu olarak
eleştirilerin doğrudan hedefi haline gelir, hem de tek başına
kaldığı için yönetememeye başlar:
Sorunların artması, merkezileşme ve baskı,
birbirini tetikleyen sarmal olarak, uzun bir süreç halinde gelişir
ve “yönetememe noktasında” kırılır; iktidar ve
lider düşer.
Toplum yeterince endüstrileşmiş ve kentleşmiş,
sınıfsal açıdan da gelişmişse demokratik devrim olur...
Toplum hâlâ Din/Tarım Toplumu veya Kabile
Toplumu aşamasındaysa, darbe olur.
***