2018 yılına ilişkin veriler ve beklentiler büyümede yön aşağı doğruyken, enflasyonda yukarı yönün hakim olduğunu gösteriyor. Cari işlemler açığı beklentisi düşerken, kur ve enflasyon tahminleri ise giderek yükseliyor.
Dün açıklanan TÜİK rakamlarına göre bu yılın 2. çeyreğindeki büyüme, beklentiler doğrultusunda, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 5.2 oranında gerçekleşti. Büyüme rakamlarının detaylarına bakıldığında özetle; kamu harcamaları ve tüketim kaynaklı bir büyüme gerçekleştiğini, tarım kesiminin katma değere katkısı yüzde 1.5 gerilerken, sanayi sektörünün yüzde 4.3, inşaat sektörünün yüzde 0.8, hizmetler sektörünün yüzde 8 katkı sağladığı görüldü. Hanehalkının tüketim harcamaları, 2018 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 6.3 artarken, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 7.2, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 3.9 arttı.
İlk iki çeyrek kıyaslandığında ise net ihracatın negatif katkısının 2. çeyrekte artıya geçtiği, stok değişimlerinde tam tersinin yaşandığı, hane halkı ve yatırımların ise az da olsa yavaşladığı görülüyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak büyümeye ilişkin açıklamasında dengeleme sürecinin planlandığı gibi gittiğinin bu rakamlarla görüldüğünü söyledi. Albayrak’ın dengeleme dediği, “büyümenin yavaşlaması” süreci gerçekten de bu rakamlarla başlamış gözüküyor. Asıl yavaşlamanın 3. çeyrekten itibaren görülmeye başlayacağı konusunda herkes hemfikir. Buna karşılık önümüzdeki dönemde iç talebin katkısı azalırken, ihracatın büyümeye biraz daha fazla katkı vereceği tahminler arasında yer alıyor.
İktisatçıların yorumlarına baktığımızda, bu yıl sonu büyüme rakamının yüzde 3 civarında tahmin edildiğini söyleyebiliriz. Gerçi yüzde 2 diyen de, 5 diyen de var ama yüzde 3’ün biraz altı ya da üstünde bir rakamın çıkacağı anlaşılıyor. Hangi tahmin tutarsa tutsun; yılın 3. çeyreğinden itibaren büyümede ciddi geri gelmelerin yaşanacağı açıkça gözüküyor. Bununla birlikte 2019 yılına ilişkin büyüme tahminlerinin ise daha da aşağı geldiğini, en iyimser sayılacak tahminler arasında yüzde 2’lik büyüme rakamının yer aldığını söyleyelim.
BEKLENTİ YÜZDE 20’YE DAYANDI
Zaten dün açıklanan Merkez Bankası beklenti anketinde 2018 yılı büyüme beklentisi yüzde 3.9’dan 3.4’e, 2019 beklentisi de yüzde 3.5’ten 2.7’ye geriledi.