1908 Halep Salnamesi'ne göre Kahramanmaraş merkezinde 4 Ermeni,
3 Protestan, 2 Katolik, 1 Latin kilisesi ve 15 Hıristiyan mektebi,
6 kilise, 2 manastır, 1 gayri Müslim rüştiye ile 5 iptidai mektebi;
Elbistan'da 3 kilise, Göksun'da 1 Ermeni kilisesi ile 4 Protestan
mektebi vardı.
Özgürlüğe ve hoşgörüye bakın.
Peki ya nüfus?
Maraş'ta 46 bin 557 Müslüman, 11 bin 180 Ermeni, 3567'si Katolik
olmak üzere toplam 67974 kişi yaşıyordu.
Ne zaman?
1908 yıllarında…
Osmanlı idaresi altında çok geniş din hürriyetinden istifade eden
bu Ermeniler, 1453-1909 tarihleri arasında mutlu ve imtiyazlı
biçimde yaşadılar.
Ama nankör, maceraperest, hayalci, iki yüzlü, ırkçı, hilekar,
isyancı, yalancı, kurnaz, inatçı, fırsatçı, menfaati için her şeyi
yapan, Türk ve İslam düşmanı olan Ermeniler, zaman zaman isyan
ettiler.
Rusya, Amerika ve Avrupa'nın Osmanlı Devleti aleyhinde yaptıkları
siyasi propagandaların etkisi altında kalan Anadolu'daki Ermeniler,
değişik yer ve tarihlerde birçok ayaklanma başlattı.
İsyan için dağa çıkan Ermeni eşkıyası, Müslüman köylerinde
barınamıyordu fakat Müslüman olmayan köylerden destek
buluyordu.
Ermeni eşkıyası sarp arazilerde gizleniyor ve çevredeki Müslüman
köylerde cinayet işledikten ve halkı soyduktan sonra tekrar
kayboluyordu.
***
Maraş'taki Ermeniler 1862 tarihinden itibaren isyana
başladı.
Onlar Rus, Fransız, İngiliz ve ABD çıkarlarına hizmet etti hep.
1. Dünya Savaşı sırasında dış güçlerin teşvikiyle Osmanlı
Devleti'ne karşı isyan ettiler.
Çanakkale cephesinin devam ettiği kritik günlerde Türk askerini
arkadan vurdular.
İtilaf Devletleri'nin işini kolaylaştırmak için Türk halkına
düşmanca davrandılar.
Çeteleri desteklediler.