Osmanlı neden geri kaldı sorusunun altında, Türkiye'nin geleceği saklıdır. Bu soruna cin fikirle, espriyle cevap verirsek, akıbetimiz Osmanlı gibi olur.
Gerçekte Osmanlı Fatih ve Kanuni'den sonra, çağdaş eğitimden, fenden uzaklaştığı için geri kaldı.
Avrupa'da 15. ve 16. yüzyıllarda, Rönesans ve reform yaşarken, Osmanlı'da eğitim sitemi tersine bozulmuştur. Bozulma akli ve müspet ilimlerin programlardan çıkarılmışı ile başlamış, yalnızca dini ve hukuki bilimler öğretilmiştir.
Rönesans ve reform hareketleri, batıda skolastik düşünceyi yıkarken, Osmanlı'da aynı dönemlerde dini eğitim daha fazla ağırlık kazanmıştır. 1454'te Almanya'da matbaa bulunmuş ve batıda okur-yazar olanlar bilimsel eserlere kolayca ulaşmıştır. Osmanlı ise matbaayı yasaklamış ve ancak Almanya'dan 300 Yıl sonra izin vermiştir.