Almanya ile başlayıp Hollanda’nın tavrı sonucu krize dönüş(türül)en anlaşmazlık her iki tarafın kendi dünyalarında ne denli sıkıştıklarını anlatan bir örnek. Avrupa tarafı Türkiye’nin kendi diasporası üzerinden Batı karşısında pazarlık gücü devşirme gayretlerinden son derece rahatsız. Çünkü bu, bizzat kendi vatandaşı olmuş yüz binlerce Türkiyelinin kendi içinde karşıtlık siyasetine soyunması, sekter tutum alması, cemaatleşmesi ve Avrupa devletlerini de buna alet etmesi demek. Öte yandan aynı Avrupa’nın entegrasyonu becerememesi, giderek asimilasyonu ima eden bir stratejiye kayması ve ayrımcılığın yerleşmesine göz yumması da denklemin diğer tarafı. Belki de göçmenlerin entegrasyonunda aciz kalan ülkeler bugün daha da ‘sinirli’ bir ruh halindeler ve bu duygularını Türkiye karşıtlığı üzerinden ifade ediyorlar.
***
Ancak Avrupa’nın kendi işini iyi yapamaması, Türkiye’nin yaptığını göstermiyor. Çünkü Türkiye hala vatandaşlığı değil kimliği öne çıkaran bir anlayışa, yani fazlasıyla ‘Ortadoğulu’ bir bakışa sahip. Avrupa’yı ziyaret eden hükümet yetkilileri ve siyasiler kendi kimliklerinin doğal parçası olarak gördükleri kurumlara ve mekanlara ziyaret etmekle yetiniyor, Türkiye’deki iç çatışma atmosferini oralara taşıyor ve Türkiyeli göçmenlerin bulundukları ülkelerde kimliksel çıkarları savunmalarını istiyorlar. Oysa bu insanlar söz konusu ülkelerde ya vatandaş konumundalar, ya da vatandaş olmasalar bile devletin bütün imkanlarından yararlanıyorlar.