Gülenci darbede ABD rolüne ilişkin epeyce geniş bir fikir birliği var. Öne sürülen argümanlar, daha önceki darbelerin ABD onayıyla yapılması, Gülen’in ABD’de ikamet etmesi ve Gülencilerin elde ettiği kozmik sırların yabancı ülkeler için değeri… Ne var ki bunların hiçbiri yaşadığımız darbenin arkasında ABD olduğuna dair bir nedensellik gücüne sahip değil. ABD bu darbeyi önceden bilmiş, hatta desteklemiş de olabilir… Ama ileri sürülen ‘nedenler’ bu sonuca varmak için ne yeterli, ne de gerekli. Somut delile ise şu ana kadar sahip değiliz.
***
Klişeler üzerinden meseleye bakmak, ideolojik yaklaşımımızı veya ABD’nin rolü konusunda inancımızı pek tutabilir ama maalesef bir düşünme faaliyetini ifade etmez. ABD hakkında komplocu bakışın doğru olduğuna inananlar, Türkiye’nin ABD’den uzaklaşmasının sonuçlarını da düşünüp, komplo teorisini bir de tersten kurmak durumundalar. ‘Bu darbe kimin işine yarardı’ sorusu ne denli meşru ise, ‘Batı’dan kopan Türkiye kimin işine yarardı’ sorusu da o denli zihin açıcı olabilir.
Öte yandan ABD’nin Gülenci darbeyi gerçekten de önceden bilmediğine kimse garanti veremez ve zaten inandırıcı da olmaz. ABD içinde bu darbeden önceden haberdar olanların mevcudiyeti yüksek bir ihtimal… Ancak bu kişilerin Obama hükümetine bilgi verip vermediğini şu an için bilmiyoruz. Hükümetin bilgisi olsaydı bile kılını kıpırdatmayacağı, Türkiye’yi uyarmayacağı da iddia edilebilir. Çünkü hem ABD’nin geçmiş performansı bu yönde, hem de iki ülke arasındaki limoni durumlar dikkate alınırsa, ABD’de hangi hükümet olursa olsun Türkiye’deki bir darbenin ‘bekle gör’ politikası içinde ele alınacağını öngörebiliriz. Daha spekülatif bir bakışla, ABD’nin kalıcı olmayı hedefleyen askeri müdahaleleri daha doğrudan desteklemiş olduğunu ve Gülenci girişimin de bu yönde olduğu için muhtemelen ABD desteği olmadan hayata geçirilmeyeceğini de savunabiliriz.
***