Ulus-devletler dünyası ister istemez toplumları ‘bölünme’ sendromu ile karşı karşıya bıraktı. İçindeki etnik ve dinsel farklılıkları daha 18’inci yüzyılda asimile ve elimine etmeye başlamış olan ülkelerde bile bugün resmi kimliğin dışında olduklarını iddia eden azınlıklar var ve bazısı ayrılıkçı eğilimlere sahip… Bu trendin engellenmesi zor, çünkü sistemin ideolojik temeli bazı kimliklerin devlet kurmasına olanak sağlamışken, dışarıda kalan kimlik grupların ‘sizin ülke kurma hakkınız yok’ denmesi meşru olamaz. Böyle bir gelişmenin engellenmesi için, yeterli olmasa da gerekli bir koşul var: Olabildiğince demokratik bir yönetim sistemi kuracaksınız. Böylece hak ve özgürlükler açısından eşit ve adil bir yapı oluşturacak ve kimlikler arası ‘kardeşliği’ pekiştireceksiniz. Bunu becerebilen ülke sayısı henüz birkaç tane, ama genelde ‘Batı’ diye kodlanan toplumların daha iyi durumda oldukları açık. Nitekim Batıda ‘ülkenin bölünmesi’ kaygısı nispeten az veya bazılarında hiç yokken, bizim tür ülkelerde bu had safhada bir korkuya dönüşmüş durumda. Öyle ki böyle bir ihtimali engellemek uğruna bazen rejimler değişiyor, bazen de değişmesinde yarar olan rejimler aynen sürdürülebiliyor. *** Rejimle bölünme arasındaki ilişki üzerine çalışmakta olan Daniella Bella Emerson, 2015’de yayımladığı ‘Nationalism in the Arab Spring’ (Arap Baharında Milliyetçilik) adlı kitabında ilginç bir tespitte bulunmuş. (Mealen) Eğer bir ülkede ulus-devlet tüm kurumlarıyla yerleşmiş ise, bazı hayal kırıklıkları ve karşı çıkmalar yaşansa da, rejim sürekli değişebilir ama ülke bölünmez… Öte yandan eğer güçlü bir lider (“diktatör”) kendi iktidarını ulusal kimliğin önüne koyarsa, şiddetli çatışmalar yaşanabilir ve devlet işlevini yitirebilir. Emerson birinci duruma Mısır’ı, ikincisine Libya’yı örnek veriyor.