Bilim insanlarını birçok açıdan kategorize edebilirsiniz… Genelde akıl, namus, dürüstlük, çalışkanlık gibi hasletler öne çıkar. Bunlar aslında toplumsal yozlaşmanın bilim dünyasına ne denli sirayet ettiğini sorgulamaya yönelik kriterlerdir. Beklenti, bilimle uğraşan insanların gündelik hayatın kirinden daha arınmış olacaklarıdır ama hepimiz bunun pek gerçekçi olmadığını biliriz. Kurumsal yapı bilim insanını çevreleyen kültürel dokunun içine çoktan yerleşmiştir ve kir her boşluğu değerlendiren bir sıvı gibi akademik alanın da zeminini kaplamıştır. *** Bunu bildiğimiz için kendisini nüfuz ve çıkar ilişkilerinin dışında tutan, gerçek bir anlama merakı olan kişileri iç dünyamızda ayrı tutarız. Hafta içinde kaybettiğimiz Şerif Mardin böyle biriydi ve ideolojik yaklaşımları aşan bir biçimde herkesin saygısını kazanmıştı. Mardin omurgalı kişiliğinin ötesinde Türkiye’nin bilimsel ve entelektüel dünyasına özgün, yaratıcı ve zihin açıcı birçok katkı da yaptı. Kendi tarihimize, kimliğimize ve zihniyetimize ideolojinin tasallutundan kurtularak bakma, gördüğümüzü açık yüreklilikle söyleme konusunda benim neslimin en mütevazi ancak en tartışmasız idolüydü. Bir sürü başka hasleti olmasaydı bile, sonraki nesillerin zihinsel özgürleşmesinin yolunu açması nedeniyle yine de son yüzyılın en parlak iki üç bilim insanından biri olarak anılmayı hak edecekti. Ancak benim açımdan asıl parlak ve ulaşılması zor yönü bunların ötesinde bir özelliği ile ilgiliydi… Bilim insanlarının gerçeklik karşısındaki duruş ve tutumlarına baktığınızda genelde iki eğilim görürsünüz.