Dış politikada Türkiye gibi insani ve ahlaki kriterleri göz önünde bulunduran ve ‘haklılık’ argümanı üzerinden bir strateji geliştirme peşindeyseniz, sizin için en sorunlu partnerler sizden güçlü ve ‘realist’ yaklaşıma sahip olan ülkelerdir. Çünkü buradaki ‘realizm’ sadece daha serinkanlı veya akılcı bir analizi ima etmez, ahlaki veya adil olmayan çözümlerin de uygulanabilir olma koşuluyla gündeme alınmalarına neden olur. Suriye meselesinde denklemin iki büyük gücü ABD ve Rusya’nın her ikisi de bu ‘realist’ kampta yer alıyor. Dolayısıyla IŞİD’le savaşırken PYD’ye destek vermek onları rahatsız eden bir taktik değil. Her ikisinin de öncelikleri var ve o sıralamada ilk sıradaki hedefe varabilmek için diğerlerinden geçici olarak feragat edebildikleri gibi, bu geçişlerin etik bir kurala uygun olması gerekebileceğini de düşünmüyorlar. Bunun sonucunda insanlar ölebiliyor, topraklarını terk edebiliyor, aç kalabiliyor ama bu ülkelerin ‘büyük stratejisi’ değişmiyor. Türkiye’nin ABD ve Rusya ile kötü geçinmemesi ne denli doğru bir politika ise, bu iki ülkeden birine fazla yaslanmaması, hele bu ikisi aynı konumda ise denklemi çoğullaştırmaya çalışarak kendisine alan açması da o denli hayati. *** Gelinen noktada Suriye’deki gelişmeler Türkiye’nin alanını aşırı daraltmış gözüküyor. Çünkü ABD ve Rusya bir ‘realist’ projede anlaşmış durumdalar ve söz konusu proje Türkiye’yi tümüyle edilgen kılıyor. İki büyük ülke IŞİD’in ortadan kalması ve bir ateşkes sürecinden sonra istikrar oluşturma konusunda hemfikirler.