Tarihsel geçmişin üzerimizde bu denli etkili, hatta belirleyici olduğunu görmek hayal kırıcı ama ne yapalım ki gerçek… Ve bu gerçekle yüzleşilmedikçe de ‘kendimizi bilerek kısıtlamaya’ dönük toplumsal psikoloji devam edecek. Mesele Türkiye’de mahalle baskısının veya otorite karşısında direnememe halinin bir ‘kültür’ oluşturması… Dolayısıyla ortada ‘birey’ görmekte zorlanıyoruz. Sanatçılarımız bile kendi başlarına ve ayrı durma konusunda sıkıntı yaşarken, aydınlar ancak kendilerine benzeyenlerle birlikte ufak cemaatler halinde içe kapanırken, siyasetçilerin bu kabuğu yırtmaları zor. *** Üstelik kişisel hareket alanımız otoriter laiklik ve milliyetçiliğin hakim kılınmasına yol açan bir ‘kurucu’ ideoloji tarafından belirlenmiş ve bu durum anayasanın değişmez maddeleri olarak yazıya dökülmüş. Devletin sahibi olanlar, ya da hasbelkader devleti ele geçirenler makbul vatandaşın nasıl düşünüp davranacağını söylemekle kalmıyor, geleceğin nesillerinin resmi devlet anlayışını pekiştirmesini ve bir yandan da kendi beğenilerine uygun olmasını istiyor. Demokrat zihniyetten nasibini hiç almamış bir kültür… Ama ‘demokrasi’ de olmak istiyor. Bunun referansı olan Batı ise, demokrat olmasa da relativizmi hazmetmiş bir dünya. Mutlak doğruların olmadığı, herkesin bilgisinin ‘kendisi için’ makbul bulunduğu, otoritenin denetlendiği ve bireysel özgürlüklerin de olabildiğince geniş alanda uygulanabildiği bir ‘varoluş’ tasavvuruna dayanıyor. Bu ilkelerin en fazla geçerli olması gereken yer ise tabi ki parlamentolar. Çünkü toplumu ilgilendiren tüm kararlar burada alınıyor, tartışmalar bütün açıklığıyla burada ve toplumun gözü önünde yapılıyor, iktidar odakları bu kurum tarafından denetleniyor ve nihayet burada her milletvekili kendi aklı ve vicdanı doğrultusunda hiçbir şeyden çekinmeden kendi doğrularını söyleyebiliyor… Kürsü dokunulmazlığı denen ‘imtiyazın’ işlevi bu… Milletvekillerine bu sayede vatandaşların kullanabileceklerinin çok ötesinde bir ifade özgürlüğü imkanı tanınıyor.