Gazali’yi izleyen, hatta ona bazı konularda düzeltmeler yapan İbnü’l-Cevzi adlı büyük bir alimimiz ve onun “Telbîsü İblîs” adlı ilginç bir kitabı vardır. Şeytanın hangi meslekte olanları, hangi konumda bulunanları nasıl hilelerle yoldan çıkardığını anlatır. Alimleri, âbidleri nasıl suret-i haktan görünerek yanılttığına misaller verir. Bunlar için ilham aldığı ayeti kerime şudur:
Şeytan lanetlenince Allah’tan kendisine zaman vermesini ve kullarını yoldan çıkarmasına müsaade edilmesini istedi ve dedi ki, “Yemin olsun onlara önlerinden, arkalarından, sağlarından, sollarından geleceğim ve göreceksin ki çoğu artık şükretmeyecek” (A’râf 17). Buradan öncelikle şunu da anlarız: Demek ki şükür en büyük ibadetlerdendir ki şeytan önce kulların şükretmemesini sağlamaya çalışıyor. Çünkü şükür nimetin sahibini tanımaktır ve bu da safi imandır. Sonra “Önlerinden, arkalarından… geleceğim” demesi, hiç akıllarına gelmeyen noktalardan yaklaşıp onları yoldan çıkaracağım demektir. Ya da arkada...