Türkiye'de iş hayatımıza baktığınızda erkeklerin ağırlıkta
olduğunu görüyoruz. Erkeklerin çalışma hayatındaki oranları yüzde
70'e yaklaşıyor. Ancak izin ve emeklilik haklarına baktığınızda
kadınlara göre daha az imkanları bulunuyor. Kadınlar emekli olmak
için 20 yıllık sigortalılık süresi beklerken erkekler bunu 25 yıla
tamamlamak durumunda. Yine yaş şartında da erkeklerin daha çok
çalışması isteniyor. Özellikle çocuklarla ilgili izinlerde babalık
kısa bir süre önceye kadar bir anlam ifade etmiyordu. Ancak son
yapılan düzenlemeler bu konuda babalar için de önemli imkanlar
getirdi.
YARIM GÜN ÇALIŞMA HAKKI
Bunlardan en önemlisi de anneler için olan yarım gün çalışma hakkı
babalara da tanınıyor. Hem memurlarda hem de özel sektör
çalışanlarında uygulanacak yarı zamanlı çalışma hakkını babalar ve
evlat edinenler de kullanabilecek. Doğum yapan memurlar doğum
sonrası analık izninin eşi doğum yapan memurlar ise babalık izninin
bitiminden, çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi
takip eden ay başına kadar olan dönemde, haftalık çalışma
saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini
talep edebilirler. Bu konudaki yönetmelik hazırlığı da tamamlanarak
Bakanlar Kurulu'na sunuldu. Kısa süre sonra uygulamayla ilgili
detaylar da ortaya çıkacak. Bir çocuğu eşiyle birlikte veya
münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin
münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşleri de bu
haktan yararlanabilecek.
EVLAT EDİNMEK DE YETERLİ
Özel sektör çalışanları için çıkartılan yönetmelikte de işçi
babalara bu konuda bazı haklar tanınıyor. Bu yönetmeliğe göre
doğumda veya doğum sırasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası
kullanılmayan süreler babaya kullandırılıyor. Üç yaşını doldurmamış
çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen işçiye,
çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta
izin kullandırılıyor. Ayrıca bu iznin bitiminden sonra istekleri
halinde 24 aya kadar ücretsiz izin de veriliyor. Yine 3 yaşını
doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri
hâlinde birinci çocukta 60 gün, ikinci çocukta 120 gün sonraki
çocuklarda ise 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin 45 saatin
yarısı kadar 22,5 saat ücretsiz izin veriliyor.
BABANIN MAZERETİ VAR
Memur babaya eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün
babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin,
çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü
hâllerinde isteği üzerine yedi gün izin veriliyor Memurlara; en az
yüzde 70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğunun
hastalanması hâlinde hastalık raporuna dayalı olarak ana veya
babadan sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla bir yıl içinde
toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar mazeret izni
veriliyor.
5 GÜN DOĞUM İZNİ
İşçi babaya; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya
babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün,
eşinin doğum yapması hâlinde ise 5 gün ücretli izin verilir.
İşçilerin en az yüzde 70 ve üzerinde engelli veya süreğen hastalığı
olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve
çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla,
bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli
izin verilir. Gazeteci baba, eşi doğum yaptığı zaman 3; eşi veya
çocuğu, anası veya babası öldüğü zaman 4; çocuğu evlendiği,
kardeşi, büyük anne veya büyük babası veya torunu öldüğü zamanlar 2
gün ücretli izine hak kazanıyor.
BABAYA SÜT PARASI
Doğum sonrası ödenen süt parası için annenin çalışmış olmasına
bakılmıyor. Baba eğer sigortalı olarak çalışıyor ya da kendi namına
iş yapıyorsa süt parası babaya ödeniyor. Kadın sigortalının veya
eşi çalışmayan erkek sigortalının emzirme ödeneği alabilmesi için
doğumdan önceki son bir yılda en az 120 gün kısa vadeli sigorta
kollarına prim ödemiş olması gerekiyor. Emzirme ödeneği için en
yakın SGK merkezine çocuğun kimliği ile başvurmak yeterli
oluyor.