Sosyal güvenlik mevzuatımızda çalışanları koruyan birçok düzenleme bulunuyor. Kıdem tazminatı, işe geri dönüş hakkı gibi önlemlerin yanında işsizlik maaşı da bulunuyor. İşsiz kalan çalışan böylece 10 ay ödenek alarak yeni iş bulana kadar hayatını idame ettiriyor.
İşsizlik sigortasını alma şartları ve uygulanma metodu diğer ülkelere baktığımızda bizde çok daha zorlaştırılmış durumda. Özellikle işten çıkarılma şartı ve prim sayıları çalışanları zorluyor. İşten kendi kusuru ve isteği dışında çıkarılan bir çalışanın işsizlik maaşı alması için son 3 yılda en az 600 gün prim ödeyerek çalışması gerekiyor.
Asıl tartışılan şart ise son 120 günde de 'kesintisiz' çalışıp prim ödemesi isteniyor. Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı 100 günlük programda işsizlik maaşını alma şartlarının kolaylaştırılacağı da yer aldı. Sonradan önemli bir çalışmanın bu 120 günlük şart üzerinde olacağını da öğrendik.
İş sözleşmesi devam etse bile son 120 günde çeşitli sebeplerle devamsızlık yapılması işsizlik maaşını önlüyor. Çünkü hem prim hem de kesintisiz çalışma isteniyor. Dolayısıyla bir gün bile işe gidememiş bir çalışan bu yüzden maaş alamayabiliyor. İşten ayrıldığı gün hafta tatilinin bir gün öncesine denk gelenler için de aynı tehlike ortaya çıkıyor. Pazar günü tatil diye sigorta günü sayılmayınca süre 119 gün oluyor ve ödenek verilmiyor.
ÜÇ SEÇENEK ORTADA
Bu mağduriyetleri giderecek çalışma yasal düzenlemeyle sonuçlanacak. Burada üç seçenek bulunuyor. Birincisi, 120 günün kesintisiz olma şartı tamamen ortadan kaldırılabilir. Böylece son 3 yılda en az 600 gün prim ödeyen işsizlik maaşı alır.
İkincisi, 120 günlük sürenin kesintisiz olması şartı kaldırılır. Böylece devamsızlık, rapor, mazeret izni gibi sebeplerle çalışılmaması işsizlik maaşını engellemez. Üçüncüsü, 120 günlük kesintisiz prim şartı 100 güne indirilebilir.
KAÇ AY ALINIYOR?
Son 3 yıldaki sigorta prim gün sayısı maaş süresini de belirliyor.
4 600 gün primi olanlar 180 gün (6 ay)
4 900 gün primi olanlar 240 gün (8 ay)
4 1080 gün primi olanlar 300 gün (10 ay)
KAÇ LİRA ALINIYOR
İşsizlik maaşı son 4 aylık prime esas kazancın yüzde 40'ı kadar oluyor. Ancak en yüksek işsizlik maaşı geçerli asgari ücretin yüzde 80'ini geçemiyor. İşsizlik maaşından sadece damga vergisi kesiliyor. Buna göre;
2018 yılı için en düşük işsizlik maaşı:
2.029,5 X % 40 = 811,80 TL (DV hariç)
2018 yılı için en yüksek işsizlik maaşı:
2.029,5 X % 80 = 1.623,60 TL (DV hariç)