Yıl ne zaman yenilenir? Ne zaman bütünlenir? Eskiler için yılı bütünleyen ay Ramazan-ı şerifti. Biz modernler rakamların peşindeyiz. Bir yılı geride bırakmak için takvim yapraklarının bitmesi şart. Gözler ille de 31 Aralık tarihini görecek.
31 Aralık hafızamda, Saatli Maarif ya da Ülkü takviminin son yaprağı koparılırken rahmetli büyükannemin ve büyük babamın “Bir yıl daha bitti...” diye başlayan hüzünlü sohbetlerinde, gidenlerin ve yeni gelenlerin muhasebesinin tutulduğu zaman olarak kayıtlı.
31 Aralık’ta üzüntüye gark olan rahmetliler, üç aylar girince, hele hele Ramazan’ı şerif yaklaşınca geriye doğru sayarlardı. Beş gün sonra, üç gün sonra, bu gün teravihe başlıyoruz... Nasıl bir zaman algısı ki aralık ayının son gününde kederlenen büyükannem ve büyükbabam, ramazan ayında tazelenirdi. Modernlerin bilmediği, postmodernlerin hiç anlayamayacağı bir zaman algısı.