James Damore, bir hafta önce, sadece çevresindeki eski okul
arkadaşları ile yakın iş arkadaşı ve ailesinden başka kimsenin
tanımadığı bir yazılım mühendisiydi. “Kadınların aklının teknik
konulara yetmediğini” konu alan bir ofis içi yazışması ortaya
çıkıncaya kadar!
Ofis içi yazışma deyince, bir iki paragraflık bir not sanmayın, tam
on sayfalık bir manifesto ve tam 57 bin 100 kişiye gönderiliyor!
Böyle bir saçmalığın içeriğini aktararak yayılmasına vesile olmak
gerekmez. Arzu eden Gizmodo’da tam metnini bulabilir. Yazıda dile
getirilen ana görüş, kadınların yaratılıştan “zayıf ve naif”
oldukları, yazılım konusu bile olsa, “sert ve katı” gerçeklerle
uğraşılan teknik konularda yeterli doğal donanıma sahip
olmadıklarıydı.
Şu var ki, bu, Google’da çalışan ve şimdi kovulmuş olan genç bir
erkeğe ait fikirler değil. Uber Technologies firmasının CEO’su
Travis Kalanick, iki ay önce beraber çalıştığı kadınları taciz
ettiği iddiaları üzerine işini kaybetmişti. ABD’de ve AB’de
kadınlara hak ettikleri terfileri vermediği için mahkemeye verilen
firmaların saymaya gazete sayfaları yetmez. Mahkemelerden çıkan
tazminat ve hakların iadesi kararları, benzer tutum ve
davranışların tekrarına engel olamıyor. Google CEO’su Sundar
Pichai, kovma kararında “Bu yazıda dile getirilen görüşlerin
firmamızın iş kültürüyle bağdaşmadığı bir gerçektir; bu eleman
kurum içindeki davranış kurallarını ihlal etmiş oldu” dedi.
Bu görüşlerin bir geçerliğinin olmadığını kanıtlamak için uğraşmak
bile gerekmez. Ancak burada, bir iş yeri kültürünün, iş yerlerine
yerleştirilmesi sorumluluğunun yerine getirilmediği çok açık.
Sadece, Türkiye gibi halâ iş yerlerinde ve hatta bütün toplumsal
ilişkilerde “erkek egemen” kültürlerin geçerli olduğu, bir açıdan
hâlâ geleneksel, ama sınai ilişkiler açısından bakıldığında hızla
değişen Asya, Afrika, Ortadoğu ülkelerinde değil!.. Bu ülkelere,
hatta tüm dünyaya modernlik satan Amerika’sıyla, Avrupa’sıyla
modern uluslarda da “kadının yeri”, hâlâ Nazım Hikmet’in
karikatürleştirdiğinden ileri gitmemiş görünüyor. Sadece o
ülkelerde, kadınların yerini mukayese edecekleri besi inekleri
yok!