Günümüzde 30 milyondan fazla Amerikalı, diyabet hastası.
Amerikan Diyabet Birliği'ne göre, yılda 79 binin üzerinde ölümün
altında yatan neden de diyabet...
Durum bu kadar ciddi bir hal almışken, diyabetin altında yatan
nedenleri bilmek ve önlem almak son derece önemli. Prediyabet
kelimesini daha önce duymamış olanlar ne demek olduğunu merak
edecektir. Prediyabet, kan şekerinizin yüksek olduğu ancak Tip 2
diyabet tanısı alacak seviyeye henüz çıkmadığı anlamına gelir. Kan
şekeri seviyenizin yüksek seyrettiğini bu aşamada yakaladıysanız,
diğerlerine göre şanslısınız demektir. Ancak Tip 2 diyabet
hastalığı teşhisi konulmasında ise, vücudun insülin ve kan şekeri
seviyelerini kontrol eden hormonu düzgün bir şekilde kullanamadığı
zaman ortaya çıkan insülin direncinden kaynaklanan bir hastalığınız
var demektir. İnsülin üreten hücrelerin bitmesine ve bozulmasına
neden olabilecek birçok şey vardır.
HAREKETSİZLİK BÜYÜK SIKINTI
Harvard Halk Sağlığı Okulu uzmanlarına göre, diyabet riskini en
fazla artıran nedenler arasında; hareketsizlik, obezite, sigara
içmek, çok fazla alkol içmek ve düzenli olarak kan şekerini
yükselten yüksek glisemik içerikli yiyecekler tüketmek yer alıyor.
Ancak bunlar dışında diyabet riskini artırabilecek daha farklı
faktörler de bulunmaktadır. Özellikle diyet yaparken alışkanlık
haline getirdiğimiz bazı faktörler aslında diyabet riskinizi
artırabilir. Bu haftaki yazımda bu faktörlerden bahsedeceğim...
Sebze tüketmek sağlıklıdır ancak nişastalı olanlara dikkat edin
Yeni bir çalışmada, sebzelerde bulunan antioksidanların, tip 2
diyabet riskini azaltmaya yardımcı olabileceği bulunmuştur. Bununla
birlikte, nişastalı sebzeleri, diğer karbonhidrat açısından zengin
gıdalarla eşleştirmemek gerekir.
Örneğin, tatlı patates ve pilav gibi...
Çok fazla nişasta, doğrudan diyabet riskinizi artırmazken, her
ikisi birden kilo artışı ve kan şekeri artışlarına katkıda
bulunabilir. Birçok kişi tatlı patates, mısır ve bezelye gibi
sebzeleri nişasta kaynağı olarak görmez ancak kan şekerinizi
düzenlemeye çalışıyorsanız, karbonhidrat içeriğinin farkında
olmalısınız.
Her öğünün dengeli olmasına dikkat edin. Herhangi bir öğününüzde
nişastalı bir sebze varsa, tabağınızın yarısında karbonhidrat
yerine protein olmasına dikkat edin.
HASTALIK ORANI YÜZDE 85 AZALIR
2013 yılında John Hopkins'te yapılan bir araştırma; prediyabet
hastalarının, teşhisi takip eden altı ay içinde kilolarının yüzde
10'unu kaybetmeleri halinde takip eden üç yıl boyunca diyabete
yakalanma ihtimallerinin yüzde 85 azaldığını göstermiş. Yani teşhis
aldıktan hemen sonra zayıflamaya başlar ve kilonuzun yüzde 10'unu
vermeyi başarırsanız, takip eden üç yıl içinde diyabete yakalanma
ihtimaliniz yüzde 85 azalıyor.
Çok fazla kırmızı et tüketimi diyabet riskini artırabilir
Fazla kırmızı et tüketimi tipik olarak kalp hastalığı riskiyle
ilişkili olsa da, az miktarlarda bile kırmızı et yemenin diyabet
riskini artırabileceğine dair araştırmalar var. Harvard Halk
Sağlığı Okulu'nda yapılan bir meta-analizde, günlük kırmızı et
porsiyonunun yüzde 19 oranında artırılmasının tip 2 diyabet riski
ile ilişkili olduğu bulunmuş. Araştırmacılar, kırmızı etin diyabet
riskinin artmasına neden olduğundan emin olmamasına rağmen, bu
duruma yüksek demir içeriğinin insülin üreten hücrelere zarar
vermesinin yol açabileceğini söylüyor.
Hazır gıdalar tehlikeli
Harvard Halk Sağlığı Okulu araştırmasına göre, her gün az miktarda
işlenmiş et tüketmenin diyabet riskini yüzde 51 artırdığı
bulunmuştur. İşlenmiş etlerdeki yüksek düzeyde koruyucu madde ve
sodyum seviyeleri bu riskin artmasında rol oynayabilir.
PASTANE ÜRÜNLERINI YEMEYİN
Doğru yağ seçimi önemli
Doğru yağ seçimi, sağlığınız için son derece önemlidir. Diyabet ve
yağ seçimi arasındaki ilişkiyi inceleyen bilimadamları, yakından
ilişkili olduğunu tespit etmişler. 2016 yılında Tufts
Üniversitesi'nde yapılan 100'den fazla klinik çalışma, günlük
beslenme düzenindeki doymuş yağ ve karbonhidrat yerine çoklu
doymamış yağ tercih eden kişilerin diyabete yakalanma riskinin
(diğerlerine göre) azaldığını göstermiş. Beyaz ekmek ve pastane
ürünleri gibi yüksek karbonhidrat içeren gıdalar, kan şekerinizi
yükseltirler.
Bu sebeple özellikle prediyabet teşhisi alanların karbonhidratı,
beslenme düzenlerinden çıkarmaları gerekir.
DİYABET OLMA İHTİMALİ DÜŞER
Yemeklerinizi haşlama veya buğulama yöntemi ile pişirin
Geçtiğimiz yıllarda Mount Sinai Üniversitesi'nde yapılan ve
Diabetiologia isimli tıp dergisinde yayınlanan bir araştırmada, bir
yıl boyunca yemeklerini buğulama ya da haşlama yöntemleriyle
pişiren kişiler, ızgara ve kızartma yöntemini kullananlarla
karşılaştırıldılar.
Bu kişilerin kilo vermeyi başardıkları ve insülin dirençlerinde
gelişme kaydettikleri görüldü. Bilimadamları bu durumun, ızgara ve
kızartma yöntemiyle yemek pişirildiğinde gıdaların glikolize
olmasına bağlı olduğunu düşünüyor.
Bu durum, insülin direncine de sebep olur. Eğer prediyabetiniz
varsa yemeklerinizi, buğulama veya haşlama yöntemiyle pişirmeniz,
diyabet olma ihtimalinizi düşürüyor.
KURUTULMUŞ MEYVE YERİNE MEYVENİN KENDİSİNİ
YİYİN
KURUTULMUŞ meyveler, sağlıklı bir atıştırmalık gibi görünebilir
ancak kurutulmuş meyveler kan şekerinin yükselmesine neden
olabilir. Yiyecekler kurutulduğunda, tokluğu destekleyen ve kan
şekerini düzenleyen birçok lifli içeriği yok etmiş oluyoruz. Ara
sıra kurutulmuş meyve aperatifleri tüketmek size zarar vermez ancak
meyveleri taze yemeyi tercih edin.
FINDIK HER DERDE DEVA
İSVEÇ'TE yapılan bir çalışmaya göre, fındık ve tohumlarında bulunan
sağlıklı çoklu doymamış yağların, insülin duyarlılığını artırarak
tip 2 diyabetin önlenmesine yardımcı olduğu bulunmuş. Dahası ceviz,
özellikle iştah kontrolünde yer alan beynin bir kısmını harekete
geçirebilir. Şeker hastalığı riskine katkıda bulunan şekerli
aperatiflere ya da içeceklere direnmenize yardımcı olmak için
öğleden sonra ara öğünlerinizde fındık veya ceviz
tüketebilirsiniz.
GAZLI İÇECEKLERİ HAYATINIZDAN ÇIKARIN
NE zaman bir hastalığın tedavisi için tavsiyeler vermeye başlasam,
ilk olarak hep 'Kilo verin' diyorum. Şişmanlık tek başına bir
hastalık değildir ancak birçok hastalık için tek başına yeterli bir
sebeptir. Diyabet başlangıcı teşhisi alan kişiler üzerinde yapılan
bir araştırma, kilo vermenin bu hastalık için ne derece önemli
olduğunu göstermiş. Birden ağır bir diyete girmek zor geliyorsa,
işe şekerli ve gazlı içecekleri kesmekle başlayabilirsiniz.