Sağlık iletişimi ile ilgili yıllardır yaptığım çalışmalarda, insanlara sağlık bilgilerini tıp terminolojisini kullanmadan ve keyif alarak öğretmek için elimden geleni yapıyorum. Toplum sağlığının geliştirilmesini hedef alarak geçekleştirdiğimiz bu çalışmalarda, vereceğiniz bilgilerin doğrudan insan sağlığına etki edeceğinin bilincinde olmak, dikkat listemizin başında geliyor. Hele de ürettiğiniz içeriği herkese yönelik yapmaya çalışıyorsanız, sağlık iletişimi daha da zor olabilir.
Bugünkü yazımda, sizlere biraz yol göstermek için, özellikle internette en çok merak edilen sağlık soruları ve cevaplarını derledim.
48 SAATTEN UZUN SÜRERSE...
Hıçkırık, diyafram kasının istem dışı kasılmasına takiben ses tellerinin bulunduğu gırtlak bölgesinin aniden kapanmasıyla oluşur. Bir saniye sonra, ses telleriniz arasındaki dar açıklık kapanır ve bir sonrakinde de karakteristik hıçkırık sesi gelir. Hıçkırık oluşmasının nedeni tam olarak belli olmasa da, gazlı içecekler içme, çok fazla yemek yeme ya da alkol alma, ani sıcaklık değişimleri, heyecan veya duygusal stres veya sakız ya da şeker emerken hava yutma gibi nedenler tetikleyebilir. Hıçkırıklarınız 48 saatten daha uzun sürerse ya da yeme, uyku veya solunum düzeninizi bozduğunda bir doktora görünmeniz gerekir.
Cleveland Clinic'e göre sağlıklı yaşamak adına sıradan egzersiz yapan kişilerin, her gün kilo başına 0.9 gram proteine ihtiyacı vardır. Yani 150 kilo ağırlığınız varsa, her gün 75 ile 135 gram protein almanız gereklidir. Çoğu kişi; balık, tavuk, hindi, yumurta, soya bazlı gıdalar, süt, fasulye ve mercimek gibi birçok sağlıklı gıdada bulunan proteinden yeterince yararlanmaktadır. Eğer protein eksikliğiniz olduğundan şüpheleniyorsanız, doktorunuza veya bir beslenme uzmanına danışın.
Tahmin edebileceğiniz gibi, bu soru çok çeşitli cevaplara sahiptir. Bununla birlikte, yorgunluğa neden olabilen yaygın yaşam tarzı faktörleri arasında egzersiz eksikliği veya fazla egzersiz, alkol, sigara veya uyuşturucu kullanımı, uyku eksikliği, bazı ilaçlar, sağlıksız diyet ve jet lag bulunmaktadır. Mayo Clinic'e göre, yorgunluk akut karaciğer yetmezliği, kanser, kalp hastalığı veya diyabet gibi daha ciddi durumların bir işareti de olabilir. Yeteri kadar uyuduğunuz halde, yine de yorgun hissediyorsanız, mutlaka bir doktora görünün.
Yaşlandıkça, boğaz kasları çoğu zaman rahatlarlar çünkü horlama yaşla birlikte daha sık görülme eğilimindedir. Genişletilmiş bademcik veya burun polipleri gibi anormallikler, uyku pozisyonunuz veya uyku apnesi gibi rahatsızlıklar da horlamaya neden olabilir. Tedavi, nedene bağlıdır. Eğer uyku pozisyonundan kaynaklı ise pozisyonunuzu değiştirin. Sırt üstü uyuma yerine yana doğru uyumaya çalışın. Unutmayın, sırt üstü yatmak yerine yan yatmak, horlamanızın azalmasını sağlayacaktır. Daha iyi ve sessiz bir nefes alabilmek için uzmanların önerdiği horlamayı durduran ağız egzersizlerini de deneyebilirsiniz.
?MUZ, PİRİNÇ VEYA TOST YİYİN
Hareket hastalığı olarak da bilinen taşıt tutması, iç kulakta meydana gelen bozukluktur. Hareket hastalığı yaşayan bireyler bedensel hareketlerini kontrol etmekte güçlük çeker ve denge sorunu yaşanır. Sallantı ve baş dönmesiyle birlikte midede bulantı hissi meydana gelir. Tüm bu süreç, taşıt tutması olarak tanımlanmaktadır. Taşıt kelimesinin hareket hastalığı içinde geçmesi ise, bu hastalığın daha çok hareket halindeki araç, gemi ve uçakta ortaya çıkıyor oluşudur.
Cleveland Clinic'e göre mideniz bulandığında, soğuk içecekler içmeli ve tuzlu krakerler gibi yiyecekler yemelisiniz. Ayrıca muz, pirinç ve tost gibi gıdalar, kusma sırasında kaybedebileceğiniz potasyum gibi besin maddelerini geri almanızı sağlar. Mide bulantısını azaltmak için kızarmış, yağlı veya tatlı yiyeceklerden kaçının ve yemeklerinizi yavaş yavaş yiyin.
SİGARA VE STRES TANSİYONU YÜKSELTİR
Amerikan Kalp Derneği'ne göre yüksek tansiyonun ortak risk faktörleri arasında aile öyküsü, yaş ve yaşam tarzı bulunur. Fiziksel aktivite eksikliği, sağlıksız beslenme, özellikle fazla sodyum tüketimi, aşırı kilolu veya obez olmak ve çok fazla alkol tüketmek; kan basıncınızı artırabilir. Sigara ve stres de risk faktörleri arasındadır. Yüksek tansiyon; kontrolsüz yüksek kan basıncı, kalp yetmezliği, inme, görme kaybı, kalp krizi, böbrek hastalığı ve cinsel işlev bozukluğuna neden olabilir.
BİTKİ ÇAYININ BUHARINI ÇEKİN
Sıcak içecekler (bitki çayları gibi) alıp buharını burundan çekmek, gün içinde bol su (2 litre) içmek, burnun nemlenmesini sağlayarak tıkanıklık olmamasını veya daha az olmasını sağlar. Mentollü şekerler veya sakızlar solunum havasından burun etlerini küçültücü etki ederek rahatlamaya neden olabilir.