15 Temmuz konusunda bu köşede yayınladığım yazılara gösterilen
ve tahminimin çok ötesine geçen ilgi beni bir yazı daha yazıp
önemli bir konuyu vurgulamak zorunda bıraktı. Bahsettiğim üç yazıda
15 Temmuz hakkında üç temel tespitte bulundum. Bu darbe, 1. Diğer
darbelerin 'sistem içi' olma özelliğine karşı 'sistem dışı' bir
darbedir;
2. 14 Mayıs 1950'de sandıkta kurulmuş demokrasiyi sokakta
kurtarmıştır;
3. Toplumun siyaset üretme ve siyasal özne oluşturma kapasitesinin
şimdilik son halkasıdır ve ona yeni bir genişleme imkânı
sağlamıştır.
Bu tespitler arasında özellikle siyasal özne oluşturma düşüncesi
belli bir heyecan yarattı. Yazılarda belirttiğim gibi toplumun
belli bir kesimi darbeye karşı çıktı. O kesimi siyaset yapan ve
siyasal açıdan kuvvetle özneleşmiş kesim olarak dile getiriyordum.
Bu 'siyasal özne' olma ve 'siyaset yapma' bakımından toplumun diğer
kesimleri özellikle merak ediliyor.
Cevabım şudur...
Türkiye'de daha önce merkez sağ siyasetin tabanına sıkışmış
büyük bir kesim 1990'lardaki kimlik politikalarının getirdiği bir
etkiyle oradan koptu ve muhafazakârlığını / Müslümanlığını daha
açık bir planda ele alan Akparti ile 2002'de bütünleşti.
Akparti ciddi bir dönüşüm gerçekleştirdi. Bu dönüşüm ekonomik
açıdan kalkınma / büyüme, sosyal açıdan nüfusun yer değiştirmesi,
siyasal açıdan hâkim devlet modelini aşma, ideolojik açıdan
muhafazakârlık / Müslümanlık temeline oturdu.
Devletin dönüştürülmesi başka diğer unsurların hepsinden önemli
olarak ordusivil ilişkilerinin yenilenmesi olarak gelişti. Siyasal
katılım özendirildikçe geleneksel devletçi yapı geriye itildi.
Ordunun iç politika belirleme gücü azaltıldı.
Nihayet 15 Temmuz 2016'da kitleler kendisini bir kere daha
püskürtmeye çalışan askere direndi. Burada askerin şu veya bu
kanada mensup olması önem taşımıyordu. Bu direniş bahsi geçen
siyasal öznelerin son ve büyük hamlesidir.
Şimdi ortada yükselen bir hareket bulunuyor. Bütün o CB'yi halkın
seçmesi, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçiş (bütün lehte ve
aleyhte tartışmalara ve sorunlara rağmen) kitlelerin aynı
doğrultuda ilerlemesidir. Anlaşılan hareket devam edecektir.