Nâzım Hikmet, 17 Ocak 1938 gecesi akrabası olan Celâleddin Ezine'nin evinde otururlarken gelen polislerce tutuklandı. Ankara'ya Harp Okulu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderildi. Bu dava, 29 Mart 1938'de "askeri kişileri üstlerine karşı isyana teşvik" suçuyla 15 yıl ağır hapse mahkûm edilmesiyle sonuçlandı.
Daha sonra, Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nde yargılandı. 29 Ağustos 1938'de, "askeri isyana teşvik"ten, 20 yıl ağır hapse mahkûm oldu. İki cezası birleştirildi, mahkeme çeşitli gerekçelerle 28 yıl 4 aya indirerek karara bağladı. 13 yıl hapiste kaldı.
14 Nisan 1950 seçimlerini kazanan Demokrat Parti'nin çıkardığı af yasasıyla tahliye edildi. Moskova’ya kaçmak zorunda bırakıldı.
Sürgündeyken büyük bir ün kazandı. Yapıtları çeşitli dillere çevrildi. Pek çok kitabı yayımlandı.
3 Haziran 1963 sabahı, bir kalp krizi sonucu Moskova'daki evinde öldü. Büyük ozanımızı saygıyla anıyoruz.
NÂZIM HİKMET’TEN ATATÜRK’E MEKTUP
Nâzım’ın, Donanma Davası tertibinden sonra Mustafa Kemal Atatürk’e yazdığı mektup şöyle:
"CUMHURREİSİ Atatürk’ün Yüksek Katına,
Türk Ordusunu 'isyana teşvik' ettiğim iddiasıyla 'on beş yıl ağır hapis' cezası giydim. Şimdi de Türk Donanması'nı 'isyana teşvik etmekle' suçlanıyorum.
Türk inkılabına ve senin adına ant içerim ki suçsuzum.
Askeri isyana teşvik etmedim.
Kör değilim ve senin yaptığın her ileri dev hamleyi anlayabilen bir kafam, yurdumu seven bir yüreğim var.
Askeri isyana teşvik etmedim.
Yurdumun ve inkılapçı senin karşında alnım açıktır.
...