Milion taşı için yapılan düzenleme görüntü olarak gerçekten
güzel olmuş ve çevresinin camla çevrili olması, önünde bazı
şehirlerin isimlerini ve yanlarındaki km göstergeleri dikkat
çekici. Ayrıca taşın sağ tarafından arkasına kadar yere serilen 10
santim genişliğindeki lambrilerin üzerine yazılan şehirler ve km
olarak gösterilen mesafeler harika bir fikir.
Peki, neden bütün bu güzellikler felakete dönüşmüş?
Çünkü bu taşın ne olduğuna, ne anlama geldiğine dair en küçük doğru
sayılabilecek bilgi yok. Bilgi vermek için konulan ve Konstantin'in
resmi de bulunan, karınca duası kadar harflerle yazılmış tabelada
İngilizce ve Türkçe metin var.
Önce bu metnin başlıklarında 2 hata var. Ana başlık MILLION
(yanlış), İngilizce metnin üzerinde MILLION (yanlış), Türkçe metnin
üzerine MILION doğru.
Bu taşın dünyada geçerli tek adı vardır. O da MILION'dur. Başka
yazılan her isim yanlıştır. Hemen taşın önüne Büyükşehir Belediyesi
tarafından konulan siyah mermer levhada bir garabet daha var.
Oradaki isim de şöyle: MİLYON (yanlış)/MILION.
İki gün en az üç saatimi orada geçirdim. Bir tek kişinin tabelayı
okuduğunu görmedim. Zaten yerden öyle bir yüksekliğe konmuş ki, diz
çökmeden okumanız mümkün değil. Tabeladaki MILION başlıklı yazı
şöyle:
"I. Constantine Mese üzerinde, bugünkü Çemberlitaş'ın olduğu yerde
Constantinus Forumu olarak bilinen, heykeller, sütunlar, mermer
kemerlerle süslenmiş forum inşa ettirdi. İmparator antik Byzantium
kentinin ana meydanı Strategion'u aynen korudu. Ayasofya Meydanı ve
Sultanahmet'in güneyinde, Marmara Denizi'ne inen yamaçlar üzerinde
Büyük Saray'ın ilk kuruluşu bu döneme rastlar. Mese caddesi, henüz
inşa edilmemiş olan Ayasofya'nın önünden başlıyor, surlara kadar
uzanıyordu. Mese alt katlarında dükkanlar, üst katlarında heykeller
olan mermer sütunla ve revaklı, 25 metre genişliğinde mermer döşeli
bir yoldu. Bu yolun başlangıç noktasında, Milion taşı vardı.
Milion, Adriyatik'ten başlayıp Konstantinople'a gelen Roma anayolu
Via Egnatia için başlangıç noktası ve dünya üzerindeki şehirlerin
bu şehre olan uzaklığının hesaplanmasında sıfır noktasıydı. Avrupa
kentlerini baştan aşağı dolaşan çeşitli imparatorluklara ait çıkış
yolları olan bu anıt, Augustus tarafından inşa edilen Roma
Forumu'nda (Fori Romani) altın mil taşına (Milliarium Aureum) çok
benzeyen, ama ondan daha heybetli, kare şeklinde yerleştirilmiş
dört tane çemberin desteklediği bir kubbeden oluşmuş çift bir zafer
takını andıran tetrapylondur. Yapının en üstünde Tykhe'nin
heykelleri gibi, aralarında haç ile Constantinus ve Helena'nın
heykelleri bulunur. Yapıyı ayrıca Trajan'ın, Hadrianus'un ve II
Teodosius'un süvari heykelleri ile Helios'un dört atlı arabası
(Quadrigae) süsler."
Okuduğunuz bu metinden "Milion Taşı"nın ne olduğunu anlayabildiniz
mi?" Ben anlamadım. Daha doğrusu Milion Taşı mı anlatılmaktadır,
yoksa bir bina mı? Bir tek cümlede "sıfır noktası" olduğundan
bahsedilmekte ama başka bir açıklama bulunmamaktadır. Ondan sonraki
cümle ise bir felaket: "Avrupa kentlerini baştan aşağı dolaşan
çeşitli imparatorluklara ait çıkış yolları olan bu anıt,"
Buna bir anlam verebilmek mümkün mü? M.S 4. yüzyılda (yılı da
verelim M.S 330) İngiltere, İspanya, Fransa, İtalya, tüm Balkanlar,
Anadolu, Suriye, Filistin ve Cebelitarık'a kadar tüm Kuzey
Afrika'ya hükmeden tek bir imparatorluk vardı. O da Roma (Bizans)
İmparatorluğu. Üstelik "çeşitli imparatorluklara ait çıkış yolları
olan bu anıt" ne demek? Avrupa'da başka imparatorluk yok ki. Zaten
Milion'un böyle bir işlevi de yok.
Ayrıca taşın hemen sol tarafına konulan dört taraflı beyaz mermer
levhada yukarıdaki metin özetlenerek konulmuş, Türkçe, İngilizce ve
Arapça. Ancak bu defa önceki tabelaya göre başlıklar yer
değiştirmiş, İngilizce metnin başlığı THE MILION STONE,
Türkçesi'nin başlığı MİLLİON TAŞI olmuş. Bu derece büyük
dikkatsizlik için ne demeli bilmiyorum.
Bu taş oraya konduğunda, arkasında gerçekten, tabelada bahsedilen
bina vardı. Bu binada sadece ve sadece Roma İmparatorluğu içindeki
şehirlere seyahat edeceklere gidecekleri yolu gösteren haritalar
satılırdı.