‘Merak ilmin hocasıdır’ der Bediüzzaman. Merak olmadan, öğrenme ve ilim de olmaz. Hakikate ulaşma iştiyakı araştırma azmini kamçılar. Einstein’ı keşfe götüren de ‘tutkulu bir meraklı’ olmasıdır. Tecessüs, mahrem hayata ve birtakım gaybi konulara dair olmadığı müddetçe makbuldür, ilmin kapılarını açar insana.
Bugün bilgiye ulaşmanın çok kolay olduğu bir dünyada
yaşadığımızı söylüyoruz her fırsatta. Ama aslında hakikat yüzeyde
değil, çok daha derinlerde. Hakikate ulaştıracak bilgi ise, bazen
nadir bir el yazmasının sayfaları arasında gizli olabiliyor.
Eskiler bu nedenle ‘talebe’ diyor öğrenciye. Zira ancak talep eden,
arayıp bulan, ilmin kapısını arayabilir.
Neyse ki, milyonlarca öğrenci arasında hâlâ ilme ‘talip’ olanlar
var da, onların ilim yolculuklarındaki küçük rastlantılar dahi
kültür dünyamızı aydınlatıyor. Bilim tarihçisi Hüseyin Şen de
bunlardan birisi. Geçtiğimiz günlerde kütüphanelerimizden çalınıp,
yurtdışına taşınan iki yazma eserin Türkiye’ye dönüşüne vesile
oldu. Şen, Hollanda Utrecht Üniversitesi’nde bir akademisyen. Fuat
Sezgin Hoca’nın da talebesi. 2014 yılı başlarında internette
Osmanlı mimarisinde kuş evleri görüntüleri ararken bir görsele
rastlıyor; Konya Yusuf Ağa Kütüphanesi’nden çalınan bir yazma esere
dair bilgiye... Merak bu ya, Kültür Bakanlığı’nın web sitesindeki
çalıntı eserlerin listesine de bakıp, oradan da teyit ediyor. Sonra
zihninde şöyle bir soru beliriyor; bu yazmalar ‘yeni’ oluşturulmuş
hangi koleksiyonda bulunabilir? Dünyadaki önemli yazma eser
koleksiyonlarının kataloglarını kütüphanesinde bulunduran Şen, bir
tarama yapıyor.
Katalogların birinde internette rastladığı bilgiyle örtüşen bir
eser künyesi dikkatini çekiyor ve üzerinde yoğunlaşıyor. Kitaba
dair çoğu bilgi, -istihsah tarihi, müstensihi, ebatları vb.-
çalıntı listedeki eserle uyuşuyor. Sonra listedeki diğer yazmaları
da kontrol etme ihtiyacı duyuyor. Ve çalıntı eser listesindeki bir
başka eserin de elindeki katalogda olduğunu görüyor. Vakit
kaybetmeden tüm bilgileri Konya Yazma Eserler Kütüphanesi
yetkililerine bildiriyor. Artık iş bürokraside… Beklemeye
koyuluyor. Aradan yıl geçiyor.