Özellikle sosyal bilimcilerin kendi çabalarının zayıf tarafını ifade etmek için kullandıkları ironik bir ifadedir başlıktaki söz. Ne de olsa teoriye uygun bir toplum bulmak veya daha doğrusu toplumsal olayların teoriye uygun şekilde gerçekleşmesi her zaman mümkün olmuyor. Geçmişte olup bitmiş hadiseleri incelerken işe yarayan -veya işe yarar görünen- teorilerinizin aslında hiç de işe yaramaz olduğunu gösterecek bir gelişme her an karşınıza çıkabiliyor. Ne var ki “gerçek bilim adamları”nın her zaman yüzyüze olduğu bu risklerle hiçbir zaman karşılaşmayan “ideolog bilimadamları” da var. Hatta bunlardan bizim toplumumuzda daha fazla var. Bunlar geçmişte olup bitmiş hadiseleri bile açıklama yeterliği taşımayan birtakım teorik yaklaşımları kullanmaktan vaz geçme ihtiyacı duymuyorlar. Çünkü teoriden ziyade inanç anlamı taşıyan yaklaşımlarıyla dünü de bugünü de yarını da rahatça açıklıyorlar. Ama ne yazık ki küçük bir kusuru var bu açıklamaların: Ortadaki gerçeklerle ilgisi yok. Yani pis bir gerçek güzelim teoriyi mahvediyor. Ama bunun da bir çözümü var: Gerçekleri inkâr etmek.