ESKİDEN, koca evreni, yıldızların ve galaksilerin hareketlerini
incelemekle ilgilenen astronomi ile bir atomun içinde olup
bitenleri incelemekle ilgilenen parçacık fiziği tamamen ayrı iki
dal sayılıyordu.
Albert Einstein’ın özel ve genel görelilik teorileri evreni
anlamamıza yardımcı oluyordu; kuantum teorisi ise atomun içinde
olup bitenleri tahmin etmemize.
Ama çok kısa zamanda bu ikisinin aslında aynı şey olduğunu gördük;
o günden beri de, aynı anda hem atomu hem de evreni açıklayacak bir
‘büyük birleşik teori’ peşindeyiz.
Böyle teoriler yok değil. Örneğin sicim teorisi. Veya süpersimetri
dediğimiz teori. Sonra bir de, yetersiz olduğu bilinse de,
‘Standart Model’ adı verilen modelimiz var.
EVRENİN YÜZDE 95’İ NEREDE?
Sicim ve süpersimetri açısından sorun, bunların deneysel
yöntemlerle test edilmesinin zorluğu. Daha doğrusu, merkezi
Cenevre’de olan CERN’de süpersimetriyi arayan bazı deneyler yapıldı
ama başarısız oldu; sicim teorisini test etmek ise çok daha zor
gözüküyor.
Fakat buna karşılık, görelilik teorisinden hareketle
hesapladığınızda, sizi, beni, dünyamızı, Güneşimizi ve gezegenleri,
milyarlarca galaksiyi oluşturan bizim gözümüzle veya diğer
dedektörler yardımıyla görebildiğimiz ‘madde’lerin toplamı, evrenin
toplam madde/enerji miktarının sadece yüzde 4.9’u kadar ediyor.
Ya kalan yüzde 95.1 nerede?
Fizikçiler, biraz da göremediğimiz için ona ‘karanlık madde’ ve
‘karanlık enerji’ adını veriyor. Karanlık madde ve enerjinin
varlığını dolaylı yollardan gözleyebiliyoruz; daha doğrusu evrenin
genişlemesine, galaksilerin hareketlerine vs bakınca ‘Orada bir şey
olmalı’ diyoruz. Kütleçekimi etki ettiğine göre de, bu bir ‘madde’
veya ‘enerji’ olmalı deniyor.
Evrenimizin çözülmeyi bekleyen en büyük bulmacası işte bu,
‘karanlık madde’ ve ‘karanlık enerji’nin sırrı.
SMASH’IN EKONOMİK ÇÖZÜMÜ
Avrupalı dört fizikçi ağustos ayında arxiv.org adlı sitede
yayınladıkları bir makaleyle, özellikle Standart Model’in
açıklamakta zorlandığı pek çok konuyu bir kerede çözme
potansiyelini içinde taşıyan bir makale yayımladılar.
(https://www.newscientist.com/article/2110591-physics-tweak-solves-five-of-the-biggest-problems-in-one-go/)