TABİİ cümleye 'keşke' diye başlayınca, onun arkasına dizilecek başka pek çok dilek olabilir; ama geçmişe dönüp tarihi değiştiremeyeceğimize göre meseleye günümüz gerçeklerinden başlamakta fayda var.
Zor da olsa kabul etmemiz gereken bir numaralı gerçek, ülkemizdeki 3 milyon civarı Suriyeli göçmenin önemli bir bölümünün (100 bin kişi bile önemlidir) bundan sonra hep Türkiye’de kalacağı.
Evet, eğer günün birinde iç savaş şartları ortadan kalkarsa misafir Suriyelilerin bir bölümü ülkelerine dönmek isteyecektir. Bir bölümü de geleceğini Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’da arayacaktır. Ama önemli bir bölümü Türkiye’de kalacaktır.
Zor da olsa kabul etmemiz gereken bir başka gerçek, bu insanları uzun süre dışarıyla ilişkisi sınırlı kamplara kapatamayacağımız gerçeğidir. İki sebeple: Birincisi insani; bu insanlar hapis değil. İkincisi mali; bu kadar insanın bütün giderini Türkiye daha ne kadar devlet kesesinden ödeyebilir? (Kalıcı mülteci kamplarının toplumlara ne bedeller ödetebildiğini en basiti Lübnan’dan ve Ürdün’den biliyoruz; Türkiye bu yanlışa düşmemeli.)
ENTEGRASYONU KONUŞMAKTA GECİKTİK
Yani, şöyle veya böyle, Suriyelilerin Türkiye’de topluma entegre olmasının yollarını aramaya aslında çok daha önce başlamalıydık.
Bizim devletimiz ve hükümetimiz her şeyi herkesten iyi bildiğini düşündüğü için böyle tartışmaları sivil toplumla ve akademiyle ortak bir düzlemde yapmaktansa kendi kendine birtakım çözümler üretir ve uygular.
Kimseyle tartışmadan üretilen çözümlerden biri, Suriyelilere çalışma izni vermekti. Esasen doğru bir adımdı; Suriyelilerin ucuz işçi, hatta köle gibi kullanılmasını engellemeyi, iş piyasasındaki rekabet şartlarını bozucu davranışları ortadan kaldırmayı hedefliyordu.