TÜRKİYE'de eğitimin ana sorunu, eşitsizlik üretmesi, eşitsizliği
kurumsallaştırması.
Eğitimle ilgili olarak aklınıza gelen bütün sorunlar, sistemin esas
olarak eşitsizlik üretmesi nedeniyle türeyen ikincil sorunlar.
(İdeolojiye, bakış açısına dayalı ‘sorunlar’ bu yazı kapsamında
değil.)
Bu köşede uzun yıllardır eşitsizliğin giderilmesi için bir çare
yolu öneriliyor; artık TEOG diye bir sınavımız olduğuna göre bunu
uygulamak da çok kolay:
Milli Eğitim Bakanlığı her yıl TEOG’da en kötü sonuçları alan 1000
ortaokul ile YGS’de en kötü sonucu alan 1000 liseyi ‘proje’ okul
ilan edebilir ve bu okulların en geç 4 yılın sonunda ‘En kötü 1000’
listesinden çıkacağını bize vaat edebilir.
Böyle böyle en kötü okullarımızı daha yukarıya taşıya taşıya 10-12
yıl gibi bir sürede okullarımız arasındaki kalite eşitsizliğini
kabul edilebilir seviyeye getirebiliriz.
(Genel olarak ‘kabul edilebilir eşitsizlik seviyesi’nin yüzde 20
olduğunu düşünebiliriz; aynı sınıfta en yüksek not alan öğrenci ile
en düşük not alan öğrenci arasında yüzde 20’den fazla not farkı
olmaması yani. Bunu okul çapında, şehir çapında ve nihayetinde ülke
çapında sağlamak hedeflenmeli. Finlandiya eğitiminin başarı
sırlarından biri bu örneğin.)
BAKANLIK TAM TERSİNİ YAPIYOR
Ben yıllardır en kötü okulların seviyesinin yükseltilmesi için
Milli Eğitim Bakanlığı’nın kendine üstelik de ölçülebilir bir
performans hedefi koymasını savunuyorum ama bakanlık 2011’de
başlattığı bir uygulamayı sürdürmekte kararlı gözüküyor.
Bakanlık, 2011’den beri ‘Proje Okullar’ diye bir uygulama içinde.
Son olarak bir yönetmelik de yayımlandı ve böylece uygulamanın
kuralları daha belirli hale geldi. Şu an 12 bin 615 lisemiz ‘proje
okul’ olarak ilan edilmiş durumda.
Bu okulların neye göre seçildiğini merak ediyor olabilirsiniz.
İlgili yönetmeliğin 6. maddesinin iki bendini aynen
aktarıyorum:
“f) Merkezi sınavlarda kendi türünde başarı ortalamasına göre il
genelinde ilk beş dereceye sahip olması,
g) Okulun açılış tarihi, yapısı veya yetiştirdiği devlet adamları
itibarıyla tarihi nitelik taşıması...”
Yani en iyi ve tarihi okullar.