Sabahattin Zaim'den Nevzat Yalçıntaş'a, Yüksel Ülken'den Akın
İlkin'e, Erdoğan Alkin'den Esat Çam'a, Nusret Ekin'den Toktamış
Ateş'e ve Turan Yazgan'a, İstanbul Üniversitesi İktisat
Fakültesi'nin rahmetle ve hasretle andığım birbirinden değerli
akademisyenleri bir araya geldiklerinde şu espriyi yaparlardı:
'Türkiye, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e her zaman kapitalist sistemde
yer almış son komünist ülkedir.' Osmanlı'dan günümüze, Türk
bürokrasisi için oluşturduğumuz felsefe ve bürokrat yetiştirdiğimiz
lise, yüksekokul ve üniversitelerde aşıladığımız yaklaşım 'önce
devlet' olmuş. Bu durum o kadar oturmuş bir bürokratik anlayış ki,
hangi dünya görüşünden gelirse gelsin, göreve başlayan her
bürokratın emekli olana kadar en kılcal damarlarına kadar
işliyor.
1939-50 arası, Türkiye'nin aşırı devletçi dönemi ne yazık ki bu
anlayışı daha da derinlere işletmiş. Öyle ki, 68 yıldır, gelip
gelip, hep aynı yerde tıkanıyoruz.
Yukarıdaki tespitle bürokratlarımızın Türkiye'nin iyiliğini
istemediklerini söylemiyorum.
Ancak, 150 yıllık bir gelenekle gelen ve son 70 yılda perçinlenmiş
bir 'devletçilik' anlayışı, bürokrasinin öncelikleriyle ilgili
sorun oluşturuyor ve 'devletçi' anlayış, bizi küresel rekabette
iddialı konuma taşımıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı
Albayrak'ın son 3 yılda bakanlıkta gerçekleştirdiği devrimsel
değişimden, büyük çaplı yaklaşım farkından ve bakanlığın onca
yıldır konuşmadıklarını bugün konuştuğumuzdan boşuna söz etmiyoruz.
Bakan Albayrak, rekabet edilebilir enerji fiyatlarında büyük
atılımların devam edeceğini bu nedenle dile getiriyor. ABD'nin
üretim maliyetleri konusunda son 20 yılda yaşadığı büyük kırılma,
artık taşınır gibi değil ve Kanada'daki G-7 toplantısında ciddi bir
kavgaya dönüştü. ABD, maliyetlerini yönetememesine yönelik tepkiyi
'aptal ticareti' olarak tanımlamakta. İşin özü, 21. Yüzyıl'da önde
gelen ekonomileri birbirinden farklı kılacak temel başlık artık
'maliyetlerin yönetimi.' Bakan Naci Ağbal'ın büyük bir mücadeleyle
genel kurula getirdiği 200 milyar TL'lik KDV iadesi 'hangi
anlayışa' takıldı? 3 yıldır özel sektöre yönelik vergi yükünü
azaltıcı adımları Maliye bürokrasisi nasıl değerlendiriyor? Gümrük
ve Ticaret Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı bürokrasisi iç, dış
ticaret ve gümrük işlemlerinin reel sektörce daha yönetilebilir
maliyetlerle yürütülmesi adına yeterince yeni süreç üretiyor mu?
Türkiye'nin 24 Haziran'da yürürlüğe girecek yeni Cumhurbaşkanlığı
Hükümet Sistemi'nden sağlayacağı en büyük imkânlardan biri de,
bürokraside '21.
Yüzyıl' anlayışıdır; ekonomi yönetiminde 'maliyet odaklı'
yaklaşımdır.
Türkiye, önümüzdeki 10 yılın hikâyesini 'rekabet edilebilir
maliyetler'le yazacak.