2013 yılının hemen başında 120 dolara yakın bir düzeydeki
petrolün varil fiyatı, Rusya ve Körfez ülkeleri için hem ekonomik,
hem de siyasi güç anlamına gelmekteydi. Ancak, hem dünya
ekonomisiyle ilgili artan endişeler, hem de küresel petrol arzı ile
talebi arasındaki dengesizlikle, fiyat 2015'e 57 doların altında
girdi. O noktada, ABD'nin küresel enerji oyununa net ihracatçı ülke
olarak dahil olmasının etkisiyle ve Körfez ülkeleri, Rusya ile ABD
arasında tırmanan enerji savaşıyla, 15 Mayıs 2015'te 67 doları
gören petrol fiyatı, 15 Ocak 2016'da 29 dolara kadar ciddi bir
çöküş yaşadı. Küresel ekonomi çevrelerini şok eden petrol
fiyatlarındaki bu 90 dolarlık çöküş, Avrasya'ya yönelik
politikaları konusunda itirazları, karşı politikaları ve rekabeti
bertaraf etmek isteyen Obama yönetimi ile Körfez ülkeleri ve Rusya
arasındaki gerginliği de ciddi manada tırmandırdı. Ancak, Obama
yönetiminin petrol fiyatını 30 doların altına kadar çökerten
stratejisi ABD enerji şirketlerini de iflasın eşiğine sürükleyince,
ABD politikasına ayar çekti ve petrol fiyatları 2016'da önce 40
doların, ardından 50 doların üzerini gördü.
Bugün ise, Kuzey Irak'taki gayrimeşru bağımsızlık referandumu ve
Türkiye, İran ve Merkezi Irak Yönetimi'nin Irak Kürdistan Özerk
Bölgesi'ne yönelik izolasyon stratejisiyle, 3 yıl sonra, ham
petrolün varil fiyatı yeniden 60 dolara doğru yürüyor. Irak
Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) ve Başkanı Barzani kendi
bacağına kurşun sıkmış durumda. Çünkü IKBY'nin referandum
gerginliği öncesi ihraç ettiği günlük 565 bin varil, Katar'ın
günlük ihracatına eşit olacak kadar kritik önemdeydi. Ve
şaşırmayın, 565 bin varilin 135 bin varili İsrail'e, 125 bin varili
İtalya'ya, 85 bin varili Yunanistan'a, 60 bin varili Hırvatistan'a,
55 bin varili ise İspanya'ya ihraç edilmekteydi. Türkiye'nin vanayı
kapatmasından kimin hoşlanmayacağı belli. Merkezi Irak Yönetimi'nin
petrol bakanı Al-Luebi, IKBY'den Türkiye'ye uzanan boru hattını
by-pass etmek adına, başka bir boru hattının onarılmaya
başlanacağını şimdiden açıklamış durumda.
Kuzey Petrolü Şirketi'nce onarılacak yeni boru hattı ile
Kerkük-Ceyhan hattından günde 400 bin varillik sevkiyat için
çalışmalara başlandı bile. Bölgede çalışan DNO ASA, Genel Enerji ve
Gulf Keystone Petroleum'un yanı sıra, Rusya Gazprom Neft ve Rosneft
ve Chevron gibi bölgeyle ilgilenen şirketlerin, Akdeniz'de petrole
ihtiyacı olan ülkelerin ve Avrupa'daki rafinerilerin kaderi
Türkiye'nin elinde. Türkiye'nin izleyeceği politika ve strateji
küresel petrol fiyatlarını da şekillendirecek.