Ölümün hakikati Hakk’a vuslat. Yani, kişinin Rabbine kavuşması. Yaratılışıyla başlayan geri dönüş serüveninin tamama ermesi. Bu dönüşü imanla, ameli salihle, O’nun rızasını kazanmış olarak tamamlamak ne büyük devlet! Aksi durum bütünüyle hüsran, bütünüyle kayıp…
Dünya hayatı, ahirete kıyas edildiğinde oyun ve oyuncak. Her şeyden önce, fani ve geçici. Baki alemin bir anı, dünya hayatının binlerce yılından daha kıymetli, daha değerli. Çünkü kesintisiz, çünkü devamlı.
Ahirete iman olmasa, dünya hayatının sadece ıstırapları, musibetleri değil, zevkleri, mutlulukları dahi elem verici. Zira zevale mahkum lezzetler, zevkler, fanilik mührünü de beraberinde taşıdıklarından aynı elem, aynı ıstırap sayılmak durumunda.
Bedeni haz ve lezzetlerin ömrü geçmiş ve gelecek arasında yaşanılan bir andan ibaret. Geçmişi geri getirmek mümkün olmadığı gibi, geleceğin gelmesi de bizim için garantili değil. Bir an sonra yaşayacağımızı garanti edemeyeceğimize göre, her şey maddesi itibariyle yaşanılan anla sınırlı. Bize bu sınırlılık cidarını aştıracak olan aşkın bir hayata intikal etmek. Kalbin ve ruhun hayat derecesine sıçrayabilenler için bu aşkınlık bu fani alemde dahi kısmen mümkün. Fakat sınır tanımayan aşkınlık gerçek hayatın kendisi olan ahiret hayatında gerçekleşecek.
Bir ölümlünün, bu turnikeye kendisinden önce girmiş bir başka ölümlü için taziyede bulunması… Bütün taziye mesajlarının sabit hükmü bu. Bizden önce vefat edenler için biz taziyede bulunuyoruz; bizden sonra vefat edecekler de bizim için taziyede bulunacaklar. Ecel gizli olduğundan bu durumun kimin için nasıl gerçekleşeceğini ancak ölüm vaki olduktan sonra bilebiliyoruz. Önemli olan şu gök kubbede hoş bir seda olarak anılabilmek. Çünkü müminlerin birbirini hayırla yâd etmesi, Cenab-ı Hak katında da önemli bir referans.
Onun içindir ki, Hadis-i Şerifte “ölülerinizi hayırla anın, kötülükleriyle anmayın” buyrulur. Ne ki yaptıklarıyla, işledikleriyle topluma mal olmuş kişiler için bu tercih oldukça zor. Böylesi kişilerin hayırla yâd ediliyor olması ne büyük bahtiyarlık. Rabbim cümlemizi onlardan eylesin.