GÜNÜN TARİHİ 21 Kasım 1914, 21 Kasım 1961
Bugünkü konumuz, iki ayrı tarihte vuku bulmuş iki farklı hadise.
Tarih kronolojisine göre, bunlardan birincisi “Ba’de harabi’l-Basra” şeklinde darb-ı mesel hükmüne geçen meşhûr Basra şehrinin elden çıkması ve Osmanlı’dan koparılması; ikincisi ise, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk defa uygulanan “Koalisyon Hükûmeti”nin kuruluş safhası.
Kısaca ve sırasıyla bakalım...
Basra'nın elden gidişi...
Hayatî meselelerde geç kalmışlığın en acı ve acıklı bir ifadesidir "Bâ'de harabi'l-Basra", yani "Basra harap olduktan sonra..."
İşte bugün, ne acıdır ki, bildiğimiz o gerçek Basra'nın madden ve bilhassa mânen harap oluşunun yıl dönümüdür.
Basra, II. Dünya Harbi çerçevesinde, 21 Kasım 1914 tarihinde İngiliz kuvvetleri tarafından işgal edilerek Osmanlı idaresinden kopartılmış oldu.
Ve Basra, o gün bugündür, bir türlü tam hür olamadığı gibi, ecnebi işgalinden de başını tamamiyle kurtaramadı.
* * *
Bir oldu-bittiye kapılarak Birinci Dünya Savaşı’na giren Osmanlı Devleti’nin başını ağrıtan cephelerden biri de, şüphesiz Irak Cephesiydi.
Koca Rus ordusunun yüklendiği Kafkas Cephesi’nde büyük sıkıntıların başgösterdiği aynı hengâmede, İngiliz kuvvetleri de 1 Kasım'da Irak Cephesi’nden Basra'ya yüklendi ve burayı 20 gün zarfında işgal etti.