Özel işyerlerinde dinî inançları çerçevesinde başlarını örtmek
istemeleri nedeniyle görevlerine son verilen Belçika ve Fransa
vatandaşı iki Müslüman kadın hakkında geçtiğimiz günlerde AB Adalet
Divanı tarafından verilen karar "ayrımcılığın yasallaşması" ve
"kültürel çoğulculuğun tabutuna çivi çakılması" olarak
yorumlandı.
Alınan kararın kâğıt üzerinde tüm dinlere yönelik gözükmesine
karşılık, uygulamada öncelikli olarak Müslümanları hedef alan bir
"ayrımcılık"ı ortaya çıkaracağı açıktır.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin 2012'de üniformasının üzerinde
görülecek biçimde haç simgesi taşıyan kolye takmak isteyen bir
hostese, British Airways'in "haç taşımanın Hıristiyanlığın
vecibelerinden olmadığı" gerekçesiyle izin vermeyerek, Büyük
Britanya'nın da gerekli hukukî önlemleri almayarak "ayrımcılık"
yaptığına hükmettiği göz önüne alındığında, AB Adalet Divanı'nın
aldığı kararın ne denli farklı bir yaklaşımı ortaya koyduğu daha
iyi anlaşılabilir.
Burada önemli olan, Avrupa'da popülist sağın yükselttiği ama diğer
siyasal eğilimlerden de destek alan "göçmen ve
Müslüman karşıtlığı"nın hukukun da dahil olduğu alanlar
üzerindeki etkisini artırması, konuya on, hattâ beş yıl öncesinden
farklı yaklaşılmasına neden olmasıdır.
Dolayısıyla konuya teknik bir hukuk yorumu, ya da 1905 model
Fransız laikliği hayaletinin geri dönüşü olarak bakmak yanıltıcı
olabilir. Zikredilen Fransız vatandaşı kadının davası hakkında
geçen yılın Temmuz ayında görüş bildiren AB Adalet Divanı raportörü
Eleanor Sharpston'ın da savunduğu gibi şirketin koyduğu başörtüsü
yasağının "yasa dışı doğrudan ayrımcılık" olarak yorumlanması da
mümkündür. Ancak AB Adalet Divanı, bu hukukî görüşe itibar
etmemiştir.
Bu tercihin Batı Avrupa'daki güncel "Zeitgeist'ı
(zamanın ruhunu)" yansıttığı ortadadır. Karar kadar, bâzı
bireylerin işlerini başarılı biçimde yapan kadın görevlilerden,
"başörtülerinden dolayı" rahatsız olma ve şikâyette bulunmalarının
da sorgulanması gereklidir. Bunun ise güçlü bir ivme kazanan
"İslâmofobi"den derin biçimde etkilenen zamanın ruhundan
kaynaklandığı belirtilebilir.