21. yüzyılın açılışında, en ilginç gelişmelerin Türkiye merkezli yaşanmasının nedeni nedir?
Kısaca cevap, 20. yüzyılın en ilginç gelişmelerinin Osmanlı
merkezli yaşanmış olmasıdır…
Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünü engellemeye dönük ilk önlemlerin
gecikmiş olması, aslında Batılılaşma adı altında zihinsel ve
ideolojik bir vesayetin kurulmasına yol açacaktı. Bir şeye
benzemeye çalışıyorsanız, o şeyin hükmünü kabul etmişsiniz
demektir. Hükmü kabul etmeme konusu, onun karşısında sağlam bir
alternatif sistem geliştirmekle olur. Bu sistemi geliştirmenin
bilgisi o günlerde Osmanlı ve Doğu'da yoktu.
Osmanlı, Batı hümanizmi karşısında savunmasızdı. Batı'da gelişen
şeyi anlayabilecek durumda bile değildi.
Batı'nın hamlesi, ancak en geç Kanuni Sultan Süleyman döneminde
fark edilip önlenebilirdi. Çünkü Avrupa'nın Doğu'yu zihinsel olarak
geride bırakacak hamlesi 10. yüzyılda göreciliğin yeniden
keşfedilmesi ile başlamıştı. Batı Hıristiyanlığını da ele geçirecek
gerçeğin türlü tezahürleri olabileceğine dair görüşler bizzat
manastırlarda konuşulmaya başlanmıştı. Aziz Abelard, Aziz Anselm ve
Aquino'lu Tomas gibiler tarafından. Aydınlanma bu çatlaktan doğdu
ve Avrupa'yı zihinsel olarak egemenliği altına aldı. Sonra da tüm
dünyayı…