Tarihte yapılan hataların düzeltilmesi ne kadar mümkün olabilir
ki? Ama bu konuda İspanya ve Portekiz örnek bir çaba
içindeler...
Engizisyon
Tarih kitaplarında İspanya ve Portekiz'in İzabel'i ile
Ferdinand'ının nasıl yobaz bir anlayışla Yahudileri ve Müslümanları
kırıma konu ettikleri etraflıca anlatılır. O dönemde Katolik yargıç
Torquemada'nın engizisyona konu kıldığı insanlara ne tür işkenceler
yaptığını hep okumuşuzdur.
Uygarlığın sonu
Sonuçta 1492 İspanya'sında Katolik olmayana hayat hakkı yoktu.
Yahudi inancına göre cumartesi günleri sadece ibadete ayrıldığı ve
o günlerde çalışmak günah olduğu için, bacalarından cumartesi
günleri duman tütmeyen evlerde oturanlar cezalandırılırmış. Ve
sonuçta "Al Andaluz" veya Endülüs uygarlığı ile
tüm Avrupa'ya aydınlanma ışığı tutan Müslümanlar ve Yahudiler,
İspanya'dan sınır dışı edildiler.
Büyük göçler
Müslümanlar Kuzey Afrika kıyılarında yerleştiler. Yahudilerin bir
bölümü Osmanlı'ya geldiler. Bir diğer bölüm de Balkanlar'a, Kuzey
Afrika'ya, Ortadoğu'ya ve daha sonra Latin Amerika'ya göç
ettiler.
Vatandaşlık ve pasaport
İspanya ve Portekiz, 15'inci yüzyılda bu ülkeden kovulan
Yahudilerin torunlarına şimdi vatandaşlık ve en önemlisi de
pasaport veriyorlar. Şimdiye kadar İspanya'nın bu yolla verdiği
pasaportların sayısı 120 bine ulaşmış... Osmanlı döneminde önce
Selanik'e göç eden Yahudilerin torunları da, kökenlerini
kanıtlayınca bu pasaportlara sahip oluyorlar. İspanya ve Portekiz
Avrupa Birliği üyesi oldukları için de, bu pasaportlar vizesiz
seyahat imkanı tanındığı için çok değerli bulunuyorlar.
30 Eylül'de son...
Bu vatandaşlık ve pasaport imkanı 30 Eylül'de sona eriyordu. Bu
nedenle sadece eylülde 67 bin Sefardik Yahudi, İspanya ve
Portekiz'e başvurmuş... Bu arada İspanya'ya yerleşmek, isteyenlerin
de özellikle Barselona'da emlak fiyatlarının artmasına sebep olduğu
belirtiliyor.
Bir öneri
Tarihteki bu tür kitlesel ve zorunlu göçlerle vatanlarını terk
edenlere, özellikle bizim bölgemizde çok rastlanır. Örneğin acaba
"Mübadele" diye bilinen ve Türklerle Rumların
1924-25'te karşılıklı zorunlu göçlerine sebep olan olayın zarar
görenlerine de Türkiye ve Yunanistan karşılıklı olarak vatandaşlık
verebilirler mi?