Amerika’da tam başkanlık sistemi var. Fransa’da ise yarı başkanlık sistemi. Amerika sistemi başkanlık ekseninde oluşmuş bir sistem değildir.
Eyaletler sisteminden başkanlık sistemine doğru bir geçiş yaşanmıştır Amerika’da.
Bazılarının sandığı gibi Amerika’da başkanlık sistemi olduğu için eyaletler sistemine geçilmemiştir. Tam tersine eyaletler sisteminden, siyasi ve güçlü bir birlik oluşsun diye başkanlık sistemine geçilmiştir.
Ne mi demek istiyorum?
Şunu:
Başkanlık sistemi eyaletler sistemini içkin değildir.
Başka bir tabirle eyalet sistemi veya federasyon başkanlık sistemi için “olmazsa olmaz” değildir.
Amerikan ve Fransız modeli kendi tarihsel ve sosyolojik tecrübeleri üzerinden şekillenmiştir.
“Türkiye tipi” bir modelden söz edildiğinde dudak bükenler veya anında başka ülkelerin modellerine göndermede bulunanların aşağılık komplekslerini veya Batıperestliklerini şimdilik bir tarafa bırakarak diyorum ki, hiçbir model bir başka topluma bütünüyle adapte edilemez.
Çünkü her toplumun farklı bir tarihselliği ve sosyolojik gerçekliği vardır.
***
Sözü Fransa’ya getirmek istiyorum asıl.
Geçenlerde Fransa’nın muktedir Cumhurbaşkanı’nın bir açıklaması oldu.
“Tam yetkili ve güçlü bir başkanlık sistemine acilen geçmemiz lazım.”
Bu yeni bir sistem önerisiydi.
Ve diğer muhalefet partileri bu öneriye olumlu yaklaştıklarını açıkladılar.