Muhammes (beşgen), müseddes (altıgen), müsellesi mütesaviyüladla
(eşkenar üçgen) hattı münkesir (kırık çizgi), resen mukabil zaviye
(ters açı), sahai müselles (üçgenin alanı), mütevafık zaviye
(yöndeş açı), vs...
Nedir bunlar? Geometri terimlerinin eski dil ve yeni dilde
adları...
Atatürk 1936-37 kışında Dolmabahçe’de oturup aylarca geometri
terimleri üzerinde çalıştı. Öğrencinin dili bu deyimlere dönmezdi.
Atatürk eski ve yeni dil üzerinde uzun incelemeler yaparak Arapça
ve Farsça deyimlere Türkçe karşılık üretti. Yeni deyimleri anlatan
geometri kitabı o yıl basılarak okullara dağıtıldı. Atatürk kitabın
üzerine adını koymadı.
***
26 Eylül yani dün “Dil Bayramı” idi. Atatürk 1932 yılı 26
Eylül’ünde ilk dil kurultayını toplamış, Türk Dil Kurumu’nu
kurmuştu. TDK’nın amacı:
“Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak”
idi.
Cumhuriyet aydınları, edebiyatçılar, yazarlar, şairler; Orhan
Kemal’den Yaşar Kemal’e, Reşat Nuri’den Aziz Nesin’e, bu dili oya
gibi işleyerek birbirinden güzel eserler verdiler. “Türk dili
fakirdir düşünce ve duyguları ifade etmeye yetmez” diyenlere karşı
yanıtı da Yaşar Kemal’e bırakalım:
- Türkçenin talihi güzel bir dil olduğundan geliyor. Hepimizin
talihi de Türk dilinin zengin bir dil olmasından geliyor...