Türkiye tarihinin dönüm noktalarından olan iki önemli olayı eş zamanlı olarak andı. Birinde savaş, kahramanlık, dostluk ve acı vardı. Diğerinde ise hüzün. Birinde devlet töreni gerçekleşti, diğerine ilk kez devlet katıldı. Birinde anıtlara çelenkler kondu, diğerinde çelenk konacak anıt yoktu. Keşke biri diğeriyle bağlantılı iki olayı eşit şartlarda anabilseydik, keşke diğeri için de altına çelenk koyabileceğimiz anıtlarımız olsaydı.
Bana öyle geliyor ki bundan sonra olacak. 1915’de Türkiye Ermenilerinin yaşadığı trajedinin hukuki tanımı ne olursa onlar için de anıtlar yapılacak. Son bir kaç yıldır yaşadığımız değişim, 1915 trajedisinin tescili yolunda atılan adımlar ve özellikle de geçtiğimiz yıldan bu yana bakanların, başbakanların, cumhurbaşkanlarının yaptığı açıklamalar umut verici.
Umarım başta CHP olmak üzere muhalefet partileri de HDP’nin açtığı yoldan gider, Türkiye’nin değişimine, sorununu anlamasına yardımcı olurlar. Sivil toplum örgütleri, tarihçiler, hukukçular 1915’de ne oldu sorusunu tartışmayı sürdürürler, Türkiye’nin tarihinin karanlık sayfaları da yazılır, konuşulur. Arşivler başkalarının ne yaptığından, ne dediğinden bağımsız olarak sonuna kadar açılır.
***
Biliyorum değişmek kolay değil. Yılların önyargılarından, şartlanmışlığından kurtulmak, özellikle de bunu dışarıdan baskı geliyorken yapmak zor. Ancak Türkiye zoru bu yıl başardı. Bir yandan dışarıya karşı diplomatik mücadele verirken, diğer yandan da taziye mesajları yayınladı, Ermeni Patrikhanesi’nde düzenlenen törene bakan düzeyinde katılım sağladı.