Dünyadaki pek çok etnik temelli sınır uzlaşmazlıklarında olduğu gibi Dağlık Karabağ sorununun tarihçesi, daha doğrusu bugünkü hale nasıl geldiği de tartışmalı. Anlatanın anlatmak istediğiyle bağlantılı olarak 1917’den de başlatan var, çok daha öncesinden de. Ama Sovyetler Birliği dönemindeki görece istikrarını dikkate alırsak günümüzdeki sorunun başlangıcını 13 Şubat 1998’de Ermenilerin Stepanakert, Azerilerin Khankendi dediği şehirde gerçekleştirdikleri gösterilere dayandırabiliriz.
Karabağ’ı Ermenistan’a bağlanmak amacıyla düzenlenen gösteriler bir hafta sonra Karabağ Sovyeti Halk Temsilcilerinin 110’a karşı 17 oyla aldıkları kararla ilk hedefine ulaşır. Aynı gün iki Azeri kadının tecavüze uğramasıysa etnik çatışmanın ilk fitilini ateşler. Ağdam’da gösteriler düzenlenir, Askeran’da çatışmalar çıkar. Moskova ise Ermenilerin aldığı kararı kabul etmez. Arkasından tepkiler yükselir, Ermeniler hamle yaparken Azeriler 26 Kasım 1991’de bölgeyi kendilerine bağlar. Sovyetler Birliği’nin çöküşü de çatışmaları savaş kıvamına getirir.
1994’e gelindiğinde her iki taraftan en az 30 bin kişinin hayatını kaybettiği, on binlerce insanın yerinden yurdundan olduğu, soykırım benzeri...