Avrupa, çöken imparatorluk Türkiyesi için de Cumhuriyet Türkiye’si için de hem ulaşılması gereken bir ideal hem de oldum olası tehditti. Onlar ilerlemiş biz geri kalmıştık. Savaşlarda yenilmiş ve toprak kaybetmiştik. Onlar gibi olmak, onlara benzemek zorundaydık. Nitekim biraz reform, biraz kopyayla ve biraz da onların baskısıyla benzemeye başladık.
Askeri, idari, hukuki sistemimizi, siyasete ve dünyaya bakışımızı Avrupa’nın değerleriye uyuşturduk. Zafer Toprak’ın Atatürk kitabında vurguladığı gibi Montesquieu ile Rousseau arasında seçim bile yaptık. Edebiyatını tercüme ettik, yaşam tarzını ve müziğini benimsedik. İkinci Dünya Savaşı sonrasında da kurumları içinde yer aldık.
Avrupa Konseyi’nin, AGİT’in ve daha pek çok Avrupa kurumunun üyesi olduk. Güvenliğimizi Sovyet tehdidiyle birlikte 1952’de Avrupa’nın güvenliğiyle senkronize ettik. 1959’da da Avrupalılığımızı tescil edecek AB’nin öncülü Avrupa Ekonomik Topluluğu’na üyelik başvurumuzu yaptık.1963’de ortaklığımız tescillendi ancak günümüze değin üyeliğimiz gerçekleşmedi.
Bizim de hatalarımız oldu ama asıl sorun onlardan kaynaklandı. Üyeliğe en yakınlaştığımız, insan hakları ve demokrasi sorunlarımızı...