Pekin’de dolaşırken gördüğümüz kapitalist ‘mabedleri’ işaret edip “komünist sistemde bunlar nasıl oluyor?” diye sorduğumuz her şeye klasik bir cevap alıyordum: “ Çin usulü komünizm!” Sonra sormayı bıraktım, çünkü usulü anlamıştım. Trafik çok yoğundu Pekin’de, şöyle söyleyim; İstanbul’a rahmet okutuyordu. Hava kirliydi. Mağazalardaki satış elemanları bir şey almadan çıkarsanız yapışıyordu, kollardan filan çekiştiriyor, malın söylenen üçte bir fiyatına da satıyorlardı. Mesela Japonya’da ölseniz dolarla alışveriş yapamazken, Komünist Çin’de dolar tam gaz dolaşımdaydı. Yollarda arabayla geçerken ilginç bir kontrol sistemi görmüştüm. Birkaç yüz metre arayla altından geçtiğiniz elektronik aksamlı taklardaki flaşlar sık sık patlıyor, her geçen araba fotoğraflanıyordu. Kamera yerine fotoğraf çekimi. Tuhaf gelmişti. Ama son günlerde okuduğum bir haber bu tuhaflığı ayyuka çıkardı.