Nuran Çelik - İstanbul
Soru: Yanında mahremi olmadan kadınlar yolculuğa çıkabilir mi?
Günümüzde başka şehirlerde ve ülkelerde okuyan tahsil gören kız
çocuklar buralara mahremsiz gidebilirler mi? Giderlerse günah
işlemiş olurlar mı? Bizi aydınlatırsanız seviniriz.
Cevap: Kadının yanında mahremi yok iken yolculuğa çıkıp çıkmaması
ile alakalı olarak:
a. Kur’an-ı Kerim’de bir açıklık yok
b. Hadislerde bol ve detaylı bilgi mevcuttur. Bu mesele İslam
fıkhına bu hadislerle yansır.
Peygamberimiz Efendimiz (s.a.v.):
“Allah’a ve ahiret gününe inanan bir kadının, yanında mahremi
olmaksızın üç gecelik bir yola sefere çıkması helal değildir.”
buyurmuşlardır. (Müslim, Hacc, 74. Buhari, Taksiru’s-Salât)
Bu süre bazı rivayetlerde:
a. İki gün bir gece,
b. Üç günün üzerinde,
c. Bir gün,
d. Bir gün bir gece,
e. İki gün bir berid (yarım gün),
f. 14 veya 22 km (Şevkâni, Neylü’l-Evtâr, C/4, Sf: 305-306) yani
yarım günden üç günlük mesafeye kadar değişik zikredilir. (Azim
Abâdi, Avni’l-Ma’bud, C/5, Sf: 149. Halil Ahmed, Bezlü’l Mechûd,
C/8, Sf: 302. Sübki, el-Menhel, C710, Sf: 267)
İşte bu farklı hadisler karşısında fıkıh âlimlerinin hangi
sonuçlara vardığını ve Hanefi müçtehitlerin ne dediklerini, her
birinin dayandığı delilleri de inceleyen Tahavi (Ş. Maani’l-Asar,
C/2, Sf: 112-116, Kahire – 1968) eserinde zikrediyor. Tahavi bu
eserinde beş farklı yorum getirildiğini ifade ediyor. Biz de bu
farklı yorumları zikredelim:
1. Kadın yanında mahremi bulunmadıkça uzak-yakın hiçbir yere
yolculuğa çıkamaz. (Bizim de görüş tercihimiz budur.)
2. Bir beridden (yarım günden) kısa mesafeye gidebilir, daha uzağa
gidemez.
3. Bir gün ve daha fazla süren yolculuğa çıkamaz.
4. İki gün ve daha fazla süren yolculuğa çıkamaz.
5. Üç gün ve daha fazla süren yolculuğa çıkamaz.
Üç günlük yolculuk denildiği zaman, deve kervanlarıyla günde
yaklaşık 6 saat yürünerek gerçekleşen yolculuk
kastedilmektedir.
Hanefilerden bazıları “üç günlük yol” diye sınırlayan rivayeti
almışlar ve sefer süresi olarak da bunu görmüşlerdir.
Bazı Hanefilere göre, kadın ne maksatla olursa olsun sefer için
yola yanında mahremi olmaksızın gidemez. Bütün âlimler aynı
görüştedirler. (Ahmed Davudoğlu, Müslim Terc. ve Şerhi, C/7, Sf:
83) Aralarındaki ihtilaf sefer sadece, “sefer” müddetinin ne kadar
olduğu konusundadır.
Kadına yalnız yolculuğun yasaklanmasının gerekçelerinden biri de
güvenlik sorunudur. İster uzun, ister kısa olsun günümüzde kadının
ne kadar kısa olursa olsun yalnız başına mahremsiz çıkması asla
uygun değildir. Asla güvenliği yoktur. Mahremsiz çıkmamalıdır.