Bu ülkede ahlaklı olmak, işini iyi yapmak ya da dalavereye sapmadan baştan sona bir proje üretmek neredeyse imkânsız bir hal aldı.
Gelin anlatayım... Sayıştay 2022 yılı KİT raporlarını paylaştı.
TBMM’ye sunulan 2022 yılı TCDD (Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları) İşletmesi Genel Müdürlüğü raporunda yer alan iki bulgu çok ilginç.
TCDD, Kahramanmaraş merkez ilçesi Yenişehir Mahallesi’ndeki taşınmazı için 18 yıl 11 ay irtifak hakkı tesisi modeli ile kiralamak suretiyle değerlendirilmesi işi için 2007 yılında kiracı ile sözleşme imzalanıyor. Bu sırada arazi üzerinde daha önceden yüzde 42’si tamamlanmış bir inşaat var.
12 bin 501 metrekarelik imar durumu turizm tesisi olan ve sözleşmeye göre “hastane ve eklentileri” olarak kullanılacağı belirtilen taşınmaz için kiracı tarafından 5.8 milyon TL maliyet hesaplanmış ve 2007 yılında sözleşme imzalamışlar. Sözleşmenin 2026 yılında biteceği belirtilmiş. Kira bedeli de işletme önce 4 bin 200 TL, sonra da yıllık işletme esnasında 42 bin TL olarak belirlenmiş. Sözleşmede neler yapılması gerektiği ve cezai durumlar açık ve net şekilde belirtilmiş.
Ancak iş yılan hikâyesine dönmüş.
Yıl: 2009. Belediye tarafından yapılan imar planı değişikliği idare mahkemesince iptal edilmiş. Kiracı buranın hastane olarak kullanılamayacağını belirterek ek sözleşme yapmış. Ruhsatın 4 yıldızlı otel yapılacak şekilde dönüştürülmesini istemiş. Bu sefer idare gereken zamanda yeni ruhsatı almış ve kiracıya bir yıl sonra yer teslimi yapmış.
Yıl: 2014. Kiracı 4 yıldızlı otel inşaatını sözleşmeye göre 2012 yılında bitirip işletmeye açmak zorundayken 2014 yılında idareye dalga geçer gibi gidip “Otel 5 yıldız olsun” diye başvurmuş. Üstelik geçen sürede hiçbir işlem de yapmamış. İdare ceza kesip sözleşmeyi feshetmek yerine 2 yıl 10 ay boyunca, 5 yıldızlı otel ruhsatı için yazışmalar yapmış.
Bu sefer de kiracı, “Aradan geçen sürede maliyetler çok arttı, sözleşme süremi 2036 yılına kadar uzatın” talebinde bulunmuş. Sonunda biri bu işe kafa yormuş ki bu talep idare nezdinde kabul edilmemiş. Fakat yine de Ankara Üniversitesi sözleşmenin süresinin 2031 yılında bitmesinin uygun olacağına dair bir fizibilite raporu hazırlamış ama kiracı “Hayır kardeşim kabul etmiyorum” diyerek reddetmiş.
TCDD idaresi ne yapmış dersiniz? Kiracının istediği gibi 2036 yılına tamam demiş. Ancak şartımız var geçmiş dönem borçlarını ödemen lazım talebinde bulunmuşlar. Kiracı yine itiraz etmiş. Kırmamışlar kiracıyı borcu 18 eşit takside bölmüşler. 5 yıldızlı otel izni verilsin diye kendisini paralayan kiracı bu kez “Kardeşim otel işi kârlı iş değil, bana tekrar hastane yapma izni verin” diyerek idareye başvurup işi en başa döndürmüş. Hatta yetmemiş hastanenin yanına da eczane, çiçekçi, medikal dükkânı, büfe vb. yapmak için de izin istemiş. İdare kiranın yeniden belirlenmesi şartı ile talepleri kabul etmiş.
Okumaktan sıkıldınız, biliyorum. Sonuçta işletme açılana kadar kiracıya ruhsat ve inşaat için defalarca ek süre verilmiş. Kiracının ödemelerini aksattığı raporda belirtiliyor. Bu süre zarfında idarece kiracıya hiçbir cezai müeyyide uygulanmamış. İşin sonunda 2021 yılında (11 yıl 5 gün gecikmeli) hastane ve eklentileri olarak işletmeye açılmış. Hastanenin 2022 yılı için kira bedeli 680 bin Türk Lirası, 2023 yılı için ise 1 milyon 144 bin Türk Lirası bedel belirlenmiş.