Ortadoğu kaynıyor, Balkanlar’daki çekişmeler şimdilik halloldu gibi ama Kafkasya’da işler hâlâ karışık...
Avusturya’nın doğu sınırından başlayıp Karadeniz’in kuzeyine giden ve Kızıldeniz sahillerinden Aden Körfezi’nin açıklarına uzanan bu geniş bölgede senelerden buyana yaşanan huzursuzlukların ardındaki asıl sebep siyasî çekişmeler, ekonomik menfaatler yahut milliyet anlaşmazlıkları değildir. Bitmeyen kanlı didişmelerin temelinde imparatorluk mirasının tasfiyesi vardır:
Osmanlı İmparatorluğu’nun neredeyse bir asırdan buyana bir türlü tamamlanamamış olan, hâlâ devam eden ve daha çok uzun seneler sürecek gibi olan gerçek tasfiyesi...
ALELÂCELE KURULAN DEVLETLER
600 küsur sene boyunca hüküm sürmüş bir imparatorluğun mirasının birkaç ay devam eden görüşmelerin ardından imzalanmış anlaşmalar ile tasfiye edilebilmesi zaten mümkün değildi. Geniş bir coğrafyaya yayılan ve eski gücünden çok şey kaybetmiş olmasına rağmen yıkılmasına kadar tek bir merkezden idaresine çalışılan altı asırlık devletin gerçek mânâda tasfiyesi de uzun zamana ihtiyaç gösterirdi.