1950’li senelerin ortalarında, Demokrat Parti zamanında İran’a işbirliği yapmak maksadıyla hazırlanan bir istihbarat raporunda Ruslar’ın, daha doğrusu o zamanın Sovyetleri’nin Suriye ile Irak’taki faaliyetleri anlatılıyor ve sekiz maddelik bir tedbirler paketi öneriliyor... Raporda, Sovyetler’in yetiştirdikleri kişileri Suriye’ye gizlice nasıl gönderdikleri de sözkonusu ediliyor.
Suriye’de senelerdir mevcut olan Rus askerî varlığının birkaç aydan buyana bambaşka boyut alması ve Ruslar’ın silâhlı müdahaleye girişmeleri ile herşey daha da karmaşık hâle geldi...
Daha önce de bahsetmiştim: Demokrat Parti döneminde uzun seneler resmî görevlerde ve çok önemli bir bakanlıkta bulunmuş olan rahmetli bir devlet adamının torunları, büyükbabalarının kendilerinde bulunan arşivini birkaç sene önce bana vermişlerdi.
Bu arşivde, 1950’ler ve 60’lar Türkiye’sinin artık tarih kitaplarına intikal etmiş olan bazı iç ve dış güvenlik meseleleri ile Kürtçülük faaliyetleri ve sol hareketler hakkında ayrıntılı bilgiler ve raporlar vardı.
Bu raporlardan biri, Suriye’de 1950’li senelerdeki Rus varlığı ve Ruslar’ın Kürt kartını oynayarak bölgede hâkimiyet kurma çabaları ile ilgili.
Büyükbabalarının evrakını bana veren aileden isimlerinden bahsetme konusunda izin almamış olduğum için, belgelerin asıl sahibi olan devlet adamının ismini burada vermeyecek, ailesine teşekkürlerimi tekrarlamakla yetineceğim.
Raporda, Ruslar’ın Suriyeli ve Iraklı grupları, özellikle de Molla Mustafa Barzani’ye bağlı Kürtler’i nasıl kullandıkları ve yetiştirdikleri kişileri bölgeye hangi yollarla gönderdikleri konusunda ayrıntılı bilgiler yeralırken bu grupların İran ile bağlantıları da anlatılıyor.