Rus Sınırı’ndaki Üçüncü Ordu’nun kumandanı olan Mahmud Kâmil
Paşa’nın İstanbul’a, Harbiye Nezareti’ne gönderdiği ve Doğu
Anadolu’da tehciri başlatan bu şifresi, basında ilk defa
yayınlanıyor.
27 Mayıs 1915’te çıkartılan Tehcir Kanunu’nun uygulanması o sırada
Doğu Cephesi’nde Ruslar’a karşı savaşan Üçüncü Ordu’nun kumandanı
Mahmud Kâmil Paşa’nın İstanbul’a, Harbiye Nezareti’ne gönderdiği
şifreli bir yazı ile başlamıştı. Paşa, şimdi Genelkurmay’ın askerî
arşivinde muhafaza edilen yazısında silâhlı Ermeniler’in orduya
büyük zararlar vermeye başladıklarını söylüyor ve Doğu Anadolu’daki
Ermeniler’in Halep ile Musul’a gönderilmesini istiyordu.
GÜNLERDEN buyana kıyametleri kopartıyor, 1915 olayları hakkında
önce Papa Fransuva’nın yaptığı konuşmaya, ardından da Avrupa
Parlamentosu’nun aldığı ve tehciri “soykırım” olarak niteleyen
karara tepki gösteriyoruz.
1915’te büyük acıların yaşandığını, tehcirin Ermeniler tarafından
unutulmasının imkânsızlığını ama tehcirin “soykırım” değil,
devletin o günlerdeki mecburiyeti ve daha da önemlisi “nefis
müdafaası” olduğunu senelerden buyana yazıp söylüyorum.