İngiliz casus Lawrence ile patronu, hocası ve Ortadoğu’nun sınırlarını çizen İngiliz istihbaratçı Gertrude Bell’in 1909’dan itibaren sık sık gittikleri Cerablus’taki faaliyetlerinin kısa öyküsü...
Cerablus’u terörist gruplardan temizlemek maksadıyla başlattığımız harekât devam ederken, ortaya İngiliz casus Lawrence’in Osmanlı İmparatorluğu’nu parçalama plânlarını yapmaya burada başladığı şeklinde bir iddia atıldı ve söylenti yayıldı. Bu iddia yanlıştır, zira Lawrence 1911’de Cerablus’a gittiği sırada henüz 23 yaşındadır ama oraya daha önceleri giden çok önemli bir başka kişi vardır: Lawrence’in patronu olan ve Ortadoğu’nun haritasını cedvelle çizen “Çöl Kraliçesi” Gertrude Bell...
Cerablus ve çevresini terörist gruplardan temizlemek maksadıyla başlattığımız harekâtın hemen ardından bir söylenti yayıldı:
Operasyon bölgesinin, özellikle de Cerablus’un 1910’ların başında Osmanlı İmparatorluğu’nun paylaşılması maksadıyla başlatılan faaliyetlerin ilk merkezlerinden olduğu ve meşhur İngiliz casusu Lawrence’in Türkiye’yi yıkma faaliyetlerinin ilk adımını da Cerablus’ta attığı...
Güvenlik uzmanı Mete Yarar’ın ileri sürdüğü iddia günlerden buyana konuşuluyor, haber sitelerinde ve sosyal medyada bol bol yazılıyor ama söylenenlerde hatâ var: Lawrence’in Cerablus’ta bir müddet kaldığı doğrudur ama kalış maksadı casusluk yahut o zamanın Türkiye’sini bölme plânları hazırlamak falan değil, sadece arkeolojik kazılara katılmak ve Ortadoğu’yu tanıma hevesidir.
Gertrude Bell
NICOLE KIDMAN OYNADI
Lawrence’in bu hevesinin neticesinde öğrendikleri sonraki senelerde yapacağı istihbaratçılık faaliyetlerine temel teşkil edecektir ama Cerablus’un arkeoloji ve jeopolitik alanlarında gündeme gelmesi daha eskilere, 1870’lerin sonuna dayanır. Üstelik bölgede “arkeolog” olarak bulunan ilk İngiliz istihbaratçı Lawrence değil, onun hocası sayılan ve Birinci Dünya Savaşı sonrasında Ortadoğu’nun sınırlarını bizzat çizen bir kadın, Gertrude Bell’dir.
Hani bu sene vizyona giren ve başrolünü Nicole Kidman’ın oynadığı “Çöl Kraliçesi” isimli film var ya, işte o filmin kahramanı...