Evrensel olarak parlamenter sistem üç ana güç üzerinde duruyor; yasama, yargı, yürütme.
Kuvvetler ayrılığı ilkesine dayalı olarak devlet çarkını yürüten bu güçten biri aksadığında sistemin de raydan çıkacağı aşikâr. Basit bir örnekle söylemek gerekirse üç ayaklı bir masanın ayaklarından birini ötekiyle birleştirirseniz ne olur? Masa çöker. Bunu yapanlar aslında ayakları daha güçlü hale getirmeye kalkarlarsa gülünç duruma düşerler.
AKP iktidarıyla birlikte Türkiye’de yasama gücü, yani TBMM, büyük ölçüde yürütmenin, yani hükümetin güdümüne girmişti. Hükümet de tek kişi tarafından idare ediliyordu. Böylece üç ana güçten belki de en önemlisi olan parlamento neredeyse hükümetin bir alt organı hatta özel kalemi gibi çalışıyordu.
Hükümet bir yasa tasarısını Meclis’e gönderdiğinde, değil geçmemesi değişmesi bile tartışılmıyordu. Yasada bariz yanlışlıklar olduğu görülse bile emir büyük yerden deniliyor, aynen geçiriliyordu.
Geçmiş dönemlerde bunun pek çok örneğini gördük.
***
7 Haziran seçimlerinden sonra artık yukarıdaki tablo yok. En azından dün başlayan Meclis Başkanlığı oylamasında önceki dönemlerden daha farklı bir durum vardı.
Tek partinin mutlak iktidar olduğu dönemde AKP adayını ilan ettiği an Meclis Başkanı da belli olmuş oluyordu. Dün Meclis’in kulislerinde 4 partinin adayına da şans veren onlarca senaryo vardı.
AKP’liler bu senaryolara, “Birinci parti biziz. Meclis Başkanlığı’nda da hükümette de biz ne dersek o olur” diyolarlardı. Elbette AKP’nin birinci par-ti olarak önemli bir belirleyiciliği var, ancak hâlâ mutlak gücün ellerinden gittiğini kabullenmek istemez bir havadaydılar.