Önce herkese hayırlı bayramlar... Sanırım bir bayramın adına layık üç özelliği olur: 1. Bayram demek sevinmek–sevindirmek, mutlu olmak–mutlu etmek demektir. 2. Bayram, farlılıkları yok etmek değil, farklı olanlarla da tebrikleşmek, tokalaşmak, kucaklaşmak demektir. 3. Bayram barışmak, barıştırmak demektir. Hem dinî hem milli kültürümüzde bir bayram, bu üç özelliği taşıdığı ölçüde bayramdır.
Bu özellikleriyle bayram, bayram olmayan zamanlardaki insan ilişkileri için de bir modeldir. Bütün günlerinin huzurlu ve mutlu bir bayram gibi olmasını kim istemez! Ama epeyce bir zamandan beri İslam dünyası, –bırakın bütün günlerini- yukarıdaki özellikleriyle bayramlar yaşamaya bile hasret kaldı. Asırlar var ki İslam dünyasında büyük kitleler hep huzursuz ve mutsuz…
Tabii ki, bu huzursuzluk ve mutsuzluğun birçok iç ve dış sebebi var. Ama kanaatimce bütün bu sebeplerin de ana sebebi, bunların bizi huzursuz ve mutsuz edecek kadar güçlü olmalarının baş sebebi, yukarıda bayramın ikinci özelliği olarak arz ettiğim müsamaha erdemimizi kaybetmiş olmamızdır; farklılıklara ve farklı olanlara karşı...