Ak Parti ve MHP nihayet anayasa değişiklik paketi konusunda el sıkıştılar ve paketi Meclis’e sundular. Haftalardır üzerinde konuşuluyordu ve önemli oranda netleşmişti gerçi ama son haline bakarak şunları söyleyebiliriz:
1) Cumhurbaşkanı ve partisi: Böyle bir pakete gidilmesinin ardındaki temel motivasyon buydu, yani halkın seçtiği ama partisiz olması gereken bir cumhurbaşkanlığı absürtlüğünü gidermek. Tabii gönül isterdi ki bu vesileyle tam anlamıyla bir başkanlık sistemine geçebilelim ama matematik ortada. Öte yandan, başbakanın olmadığı, bakanları cumhurbaşkanının atadığı sistem zaten daha çok başkanlık sistemine yakın. Yüzde 60 başkanlık sistemine geçiliyor diyebiliriz.
2) Cumhurbaşkanına kararname yetkisi: En çok tartışılan başlıklardan biriydi. Birkaç hafta önce bu maddeyi açan bir yazı yazmıştım. O yazıda da anlattığım gibi Cumhurbaşkanı yalnızca yürütmenin alanına giren konularda ve şayet kanuni bir boşluk varsa KHK çıkarabilecek. Eğer Meclis çalışıp o boşluğu dolduran bir kanun çıkarırsa KHK hükümsüz olacak.
3) Karşılıklı fesih yetkisi: Bu madde de çok tartışma çıkardı. Cumhurbaşkanı ve Meclis karşılıklı olarak birbirini feshedebilecek. Böyle bir durumda ikisi de seçime gitmek zorunda kalacak.
4) 600 milletvekili ve yedek milletvekilliği: Meclis genişliyor ve bakanlar Meclis’ten seçildiği takdirde vekillikleri düşeceği için ve olası vefat durumları göz önüne alınarak yedek vekillik getiriliyor.
5) Seçilme yaşı 18’e düşüyor: Meclis’in gençleşmesi, siyasetin gençlere açılması son derece olumlu.
6) Askeri yargı kalkıyor: Askeri vesayetin son kalelerinden olan askeri yargının kalkması çok önemli bir adım.
7) HSYK: Mevcut seçim sistemini değiştirme söz konusu olmazsa bu madde ciddi tartışmalara yol açacaktır.
Seçim kanunu değişecek mi?
Yapılan değişikliklerin demokratik bir düzeni tesis edebilmesi için seçim kanununda değişikliğe gidilmesi gerekiyor. Mevcut sistem lidere bağlı, gücünü halktan değil liderden alan milletvekilleri yaratıyor. Dar ya da daraltılmış bölge ve 2 turlu seçim sistemi ise milletvekilinin muhakkak bir tabana dayanmasını gerektireceğinden parti hiyerarşisinden kurtaracaktır.
Ak Parti seçim kanununda değişiklik istiyor. Zaten bu isteğini daha önce muhalefetin önüne getirmiş ancak karşılık bulamamıştı. Duyduğum kadarıyla, MHP hala buna soğuk bakıyor. Kendi vekil sayısının düşebileceğini düşünüp seçim sisteminin aynen devamından yana. Halbuki kuvvetler ayrılığını tesis etmek istiyorsanız bu değişikliği yapmak şart...